Marieke is sinds 2009 vrijwilliger bij VluchtelingenWerk Noord-Nederland. ‘’Ik wilde naast mijn studie graag iets doen met meer betekenis dan een reguliere bijbaan. Ik heb er toen voor gekozen om VluchtelingenWerk te schrijven. Deze stichting draait voor een groot deel op vrijwilligers. Tijdens het sollicitatiegesprek werd mij verteld over de afdeling gezinshereniging en ik werd daar zo enthousiast van dat ik besloot meteen de volgende week te willen beginnen. ‘De afdeling gezinshereniging’ klinkt als heel wat, maar het waren toen slechts een stuk of acht studenten.
Een vluchteling heeft vanaf het moment dat hij zijn status krijgt drie maanden de tijd om gezinshereniging aan te vragen.
Vanaf het moment dat een vluchteling zijn status krijgt, heeft hij drie maanden om gezinshereniging aan te vragen. ‘’Wij nemen dan door met wie de vluchteling wil herenigen. Voor ieder persoon wordt een aanvraag voor een machtiging tot voorlopig verblijf (hierna: MVV) naar de Immigratie- en Naturalisatiedienst (hierna: IND) verzonden. Het is aan de vluchteling om de gezinsband aan te tonen met bijvoorbeeld een huwelijks- of geboorteakte. Zoals je je kunt voorstellen hebben lang niet alle vluchtelingen beschikking over deze documenten. In landen als Somalië is het helemaal niet gebruikelijk om zulke documenten te hebben. Syrië is mogelijk nog bureaucratischer dan Nederland en vluchtelingen uit dit land bezitten dan ook veel officiële documenten, maar om die documenten in Nederland te krijgen is vaak niet eenvoudig.
Wat ook regelmatig voor schrijnende situaties zorgt, is dat meerderjarige kinderen officieel niet meer tot het gezin behoren. Als een kind van een vluchteling dus net 18 was geworden, moest hij achterblijven.’’
‘’Na zes maanden valt de beslissing van de IND op de mat. Wanneer het gezin niet mag komen, is het zaak zo snel mogelijk een advocaat voor de vluchteling te regelen die het bezwaar wil indienen. Als vrijwilliger ken je het gehele dossier van de vluchteling en het gebeurt dan ook regelmatig dat een advocaat nog met vragen over bijvoorbeeld de inhoud van de hoorzittingen bij jou aanklopt.’’
‘’Wanneer de beslissing van de IND positief is, is je werk ook nog niet voorbij. Het gezin moet nog in Nederland zien te komen en dat gaat vaak lastig. Zo moet het gezin vaak een exitvisum regelen en soms zelfs een boete betalen wegens illegaal verblijf. En vergeet ook de vliegtickets niet. De vluchteling zal altijd zelf een groot deel moeten financieren, maar VluchtelingenWerk heeft ook een fonds waar een bijdrage uit gevraagd kan worden. Gelukkig lukt het toch bijna altijd om genoeg geld bij elkaar te sprokkelen.’
De herenigingsprocedure is er een van grote onzekerheid. Gedurende zes maanden wacht het gezin op een beslissing. Dat levert soms bijzonder schrijnende situaties op, vooral in het geval van minderjarige kinderen.
‘’Een geval dat ik me nog goed herinner is dat van een vrouw uit Eritrea. Haar twee minderjarige kinderen waren naar Addis Abeba in Ethiopië gevlucht en verbleven bij een landgenoot. Na een lange procedure kreeg deze vrouw eindelijk een positieve beslissing. Alles zag er gunstig uit: de kinderen hadden hun MVV’s bij de ambassade afgehaald en de vlucht was geboekt. Toen de kinderen echter bij de Ethiopische autoriteiten hun exitvisum wilden halen en de boete voor hun illegale verblijf in het land wilden betalen, weigerden de autoriteiten de kinderen een exitvisum te geven zonder aanwezigheid van een ouder of voogd. Mijn cliënte moest dus of zelf naar Addis Abeba of de voogdij tijdelijk overdragen. We gingen voor de laatste optie. Een lange, tijdrovende en bureaucratische gang volgde: naar de notaris voor een akte, naar de rechtbank en het ministerie van Veiligheid en Justitie voor bekrachtiging daarvan en vervolgens naar de Eritrese ambassade in Brussel voor een stempel. En daarmee waren we er niet, want het document moest naar de kinderen.
De tijd begon te dringen en de kinderen dreigden hun vlucht te missen. Ten einde raad is mevrouw toen naar Schiphol gegaan en heeft in de vertrekhal gezocht naar mensen die naar Addis Abeba vlogen en bereid waren het document aan haar kinderen te geven. Toen ik dat een uur later van haar hoorde, dacht ik dat het niet meer goed zou komen en dat de kinderen hun vlucht zouden missen. Gelukkig bleek mijn pessimisme ongegrond en hebben de kinderen net hun vlucht kunnen halen.’’
Gido Metz
student rechtsgeleerdheid en psychologie
