Huwelijkse voorwaarden: de voor- en nadelen van koude uitsluiting

Lees verder

Koude uitsluiting is een vorm van huwelijkse voorwaarden waarbij de echtgenoot die geen of minder inkomen genereert, geen recht heeft op het vermogen dat de andere echtgenoot gedurende het huwelijk verkrijgt of daarvoor al had. Wel hebben de echtgenoten een wettelijke zorgplicht jegens elkaar, waaruit bijvoorbeeld volgt dat zij de kosten van het huishouden naar rato van hun inkomen verdelen. Koude uitsluiting kan zowel een financieel als een emotioneel voordeel bieden aan het echtpaar. Uiteraard kleven er ook nadelen aan koude uitsluiting en doe je er verstandig aan om deze af te wegen tegen de voordelen.

De voordelen

Eén van de voordelen is dat echtparen op deze manier in staan zijn hun eigen financiën te beheren en zij naar eigen inzicht hun vermogen kunnen investeren. Hierbij hoeven zij dan geen rekening te houden met de ander. Deze vorm van financiële onafhankelijkheid van elkaar vergroot de mogelijkheden voor beide echtgenoten om hun eigen carrière na te streven. Daarnaast worden zij zo gedwongen hun eigen verantwoordelijkheid te nemen voor hun financiële situatie in plaats van dat zij kunnen teren op het inkomen en vermogen van de partner.¹

Een ander voordeel is dat de vermogens van beide echtgenoten gescheiden blijft. Dit geldt – zoals gezegd – voor het vermogen dat wordt verkregen gedurende het huwelijk, maar ook voor het vermogen dat voor het huwelijk al bestond. Dat zorgt voor duidelijkheid en voorkomt mogelijk eventuele conflicten in de toekomst. Is het niet met elkaar, dan wel met de schoonfamilie. En voor de doemdenker: bij een scheiding zorgt deze duidelijkheid ervoor dat de kans dat deze lang voortduurt en kostbaar is, minder groot is. ²

De nadelen

Het is bij koude uitsluiting niet anders dan in het huwelijk: het is geven en nemen en dus kleven er ook nadelen aan deze vorm van huwelijkse voorwaarden. Zo kan het leiden tot een gebrek aan financiële flexibiliteit tijdens het huwelijk, omdat de echtgenoten niet over elkaars vermogen of inkomsten kunnen beschikken. Daarnaast kan er een gevoel ontstaan van ongelijkheid tussen beide echtgenoten. Zeker wanneer de één flink meer verdient dan de ander.

Wettelijke restricties

Zoals eerder genoemd, zijn er wel wat restricties bij de koude uitsluiting. Denk aan de eerder genoemde zorgplicht. Daarnaast is het wettelijk verboden om af te zien van partneralimentatie in de huwelijkse voorwaarden. Dit verbod vind je terug in artikel 400 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. Alle overeenkomsten waarin wordt afgezien van het levensonderhoud voor één van de echtgenoten zijn nietig.³

Je kan dus niet op voorhand afzien van partneralimentatie. Mocht er een echtscheiding op handen zijn, dan kunnen de echtgenoten afspreken om toch af te zien van partneralimentatie. Een dergelijke afspraak heet een nihilbeding. Dit wordt dan vastgesteld in de echtscheidingsconvenant of in een vaststellingsovereenkomst. Alleen wanneer de afspraak is gemaakt in situaties waarbij sprake is van bedrog, bedreiging, dwaling of misbruik van omstandigheden, kan de benadeelde partner onder de afspraak uit komen.⁴

In de literatuur wordt betoogd dat er te weinig aandacht wordt besteed aan de ‘zwakkere’ partij. Notarissen zouden bij de voorlichting over huwelijkse voorwaarden te weinig aandacht besteden aan de gevolgen van koude uitsluiting in een echtscheidingssituatie. Notarissen zouden niet willen spreken over mogelijke echtscheidingssituaties.⁵

Toch geven notarissen en advocaten aan dat er wel een bepaald gevoel van onbillijkheid optreedt bij de ‘zwakkere’ partij. In sommige gevallen wordt deze partij indirect verplicht concessies te doen of moeten partijen gezamenlijk het woonhuis verkopen. Dit zijn natuurlijk onbillijke situaties. ⁶

Al met al zijn er voor het huwelijksregime van koude uitsluiting zowel dus voor- als nadelen. De voordelen zijn vooral dat de vermogens gescheiden blijven waardoor er in overwegende mate duidelijkheid is bij een eventuele verdeling bij een echtscheiding. Dit voorkomt conflicten en dure echtscheidingsprocedures. Toch zijn er ook zeker nadelen. Het kan tijdens het huwelijk zorgen voor gebrek aan financiële flexibiliteit omdat de ene partner meer inkomen heeft dan de ander. Dit kan zorgen voor een bepaalde mate van ongelijkheid en dat kan weer spanningen binnen het huwelijk tot gevolg hebben. Het recht op partneralimentatie kan in ieder geval op geen enkele wijze uitgesloten worden. Dus de kans dat de zwakkere partij met helemaal niets over blijft is er niet. Uiteindelijk kan de duidelijkheid van koude uitsluiting er juist wel voor zorgen dat sprake is van een zo harmonieus mogelijke echtscheidingsprocedure.

Bas van Houttum

1 Wat betekent koude uitsluitng?, snijders-advocaten.nl

2 Voor welke relatie gaatu?, belastingbelangen.nl

3 Literatuurbespreking: Rapport koude uitsluiting en reactie staatssecretaris

4 Literatuurbespreking: Rapport koude uisluiting en reactie staatssecretaris

5 Literatuurbespreking: Rapport koude uisluiting en reactie staatssecretaris

6 Literatuurbespreking: Rapport koude uisluiting en reactie staatssecretaris

Huwelijkse voorwaarden: de voor- en nadelen van koude uitsluiting

Lees verder

Voetnoten