Kunt u kort vertellen wie u bent en wat u doet?
Ik ben een strafrechtadvocaat die gespecialiseerd is in onder andere de Opiumwet. Ik was waarschijnlijk een van de eerste, zo niet de eerste, advocaat die op festivals aanwezig was om juridisch advies te geven aan festivalgangers die in aanraking kwamen met de politie.
Waarom besloot u om op festivals aanwezig te zijn als advocaat?
Samen met andere advocaten had ik al snel door wat er allemaal gebeurde op festivals. Mensen werden bijvoorbeeld opgepakt met drugs en kregen vervolgens een schikking aangeboden zonder dat ze goed geïnformeerd waren over de consequenties. Ik vond dat dit anders moest en daarom besloot ik als advocaat naar festivals te gaan om mensen te helpen en te adviseren. Ik vind dat mensen beter behandeld moeten worden en dat ze goed geïnformeerd moeten worden over de gevolgen van hun acties en keuzes. Er is op het moment van aanhouding vaak niemand die hen wijst op wat de gevolgen kunnen zijn van het accepteren van een schikking, en dat is problematisch. Ik zie bijvoorbeeld dat veel mensen al onder invloed zijn van drugs of alcohol als ze het festivalterrein betreden. Hierdoor zijn ze vaak niet goed in staat om de gevolgen van hun acties te overzien en maken ze soms verkeerde keuzes. Er moet meer gedaan worden om deze problemen aan te pakken en mensen goed te informeren over de risico’s.
Er bestaat immers een Europeesrechtelijke regel dat bepaalt dat wanneer iemand verdacht wordt van een strafbaar feit, hij of zij het recht heeft om een advocaat te consulteren voordat hij of zij wordt verhoord. Dit staat bekend als het Salduz-recht. Het Salduz-recht is vernoemd naar de persoon die de zaak bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft gebracht.
Hoe denkt u over het beleid op festivals met betrekking tot drugs, gezien het verbod op harddrugs in de Opiumwet? Het lijkt duidelijk dat de meerderheid van de festivalgangers drugs bij zich draagt en er maar weinig mensen daadwerkelijk worden betrapt bij de ingang.
Als ik kijk naar de manier waarop festivals worden gefouilleerd, lijkt het erop dat ze zich vooral richten op het vinden van wapens en andere gevaarlijke voorwerpen. Ik denk niet dat er veel gerichte fouillering is op drugs, omdat zowel de festivalorganisatoren als de overheid weten dat drugs op festivals worden gebruikt. Het is vrij eenvoudig om drugs het festivalterrein op te krijgen als je dat wilt. Grote dealers zullen bijvoorbeeld niet met honderden pillen het terrein op gaan. Als je het festivalterrein goed observeert en een beetje slim bent, kun je een plek vinden om drugs te verbergen waar niemand ze zal vinden. Bijvoorbeeld door van tevoren een gat in de grond te graven en daar een flesje met honderd pillen in te stoppen en dat ten tijde van het festival op te graven.
Ik denk dat de fouillering vooral gericht is op preventie, om festivalgangers te waarschuwen om geen risico’s te nemen met drugs.
D66 heeft in 2020 een manifest opgesteld waarin gepleit wordt voor regulering van bepaalde drugs, zoals XTC. Dit complexe onderwerp heeft veel voor en tegenstanders, hoe kijkt u in uw rol als strafrechtadvocaat naar dit probleem?
Het is algemeen bekend dat drugs illegaal zijn en dat er veel onduidelijkheid bestaat over wat er allemaal in drugs zit. Dat laatste komt doordat er geen regulering is op de productie en verkoop van drugs.
Gebruikers zijn afhankelijk van producenten die drugs maken in doorgaans onfrisse omstandigheden. Vaak wordt de drugs ook gemengd met andere stoffen om meer effect en/of winst te maken.
Het is algemeen bekend dat doordat drugs illegaal zijn en dat er veel onduidelijkheid bestaat over wat er allemaal in drugs zit. Dit komt doordat er geen regulering is op de productie en verkoop van drugs. Door mijn werk als advocaat krijg je hierover natuurlijk veel verhalen te horen. Zo heb ik wel eens gehoord dat er af en toe rattengif door de pillen wordt gedaan om het gevoel van het inkicken van de drugs intenser te maken.
Door drugs te legaliseren en te reguleren, kan de veiligheid van drugs worden verbeterd en kan er meer duidelijkheid worden geboden over wat er precies in drugs zit. Daarnaast kan legalisering en regulering ervoor zorgen dat drugsgebruik in een gecontroleerde omgeving plaatsvindt, wat de gezondheidsrisico’s kan verminderen.
Een ander aspect dat in overweging moet worden genomen is dat als iets verboden is, mensen sneller geneigd zijn om dingen stiekem te doen. Een goed voorbeeld hiervan is dat toen wiet gedoogd werd in Nederland, het juist in de omringende landen meer werd gebruikt. Als drugs worden gelegaliseerd en gereguleerd, kan dit mogelijk leiden tot minder illegale drugshandel en minder criminaliteit in het algemeen.
Als dit op een verantwoorde manier gebeurt, kan het de veiligheid van festivalgangers vergroten en kan het bijdragen aan een meer gecontroleerde omgeving waar drugsgebruik plaatsvindt. Dit kan op zijn beurt de gezondheidsrisico’s van drugsgebruik verminderen en de veiligheid van alle betrokkenen vergroten.
Welke concrete maatregelen zouden er op een festival moeten worden genomen om ervoor te zorgen dat drugs op een veilige manier gebruikt kan worden?
Ik denk dat er op festivals door de overheid gecontroleerde drugs zouden moeten worden verkocht. Dit zou ervoor zorgen dat mensen weten wat er in de drugs zit en wat de juiste dosering is. Op deze manier kunnen experts op het gebied van drugsgebruik, zoals mensen van de Jellinek, mensen adviseren over hoeveel ze moeten gebruiken en hoe ze het veilig kunnen gebruiken. Ook denk ik dat het mogelijk is om schone drugs te produceren in een goed laboratorium. Op dit moment worden drugs vaak geproduceerd in vieze omgevingen waar gevaarlijke stoffen worden gebruikt. Door drugs te produceren in een goed laboratorium, kan de kwaliteit worden gegarandeerd en kunnen gevaarlijke stoffen worden vermeden. Op festivals zouden mensen advies moeten krijgen over het gebruik van drugs, zoals hoeveel ze moeten gebruiken en hoe lang het duurt voordat de drugs werken. Door het reguleren van drugsgebruik op festivals kunnen we ervoor zorgen dat mensen veilig drugs kunnen gebruiken en dat er minder risico’s zijn op ernstige gezondheidsproblemen. Ik denk dat dit een veel betere oplossing is dan het verbieden van drugs op festivals, omdat mensen toch drugs zullen gebruiken, zelfs als het illegaal is.
Bart van Elst
Fiona Thelen