Vladimir Poetin en Rusland
Vladimir Vladimirovitsj Poetin, leider van de Russische partij Verenigd Rusland, kwam zestien jaar geleden aan de macht toen de diepe economische en politieke crisis in Rusland ten einde leek te zijn. De olie- en gasprijzen stegen weer en Rusland werkte zich uit het economische moeras. Dit alles werd op het conto van Poetin geschreven. Hij was weer de sterke leider die Rusland nodig had en profileerde zich nadrukkelijk als oer-Russische redder die zou zorgen voor stabiliteit. Híj zou ervoor zorgen dat Rusland (weer) meetelde.1
Draaimolenkiezers actief
Bij de volgende verkiezingen van 2011 bleek echter dat Poetins partij, Verenigd Rusland, te weinig stemmen zou halen om een meerderheid te krijgen in de Doema, het Russische parlement. Om dit te voorkomen was grootschalige verkiezingsfraude het gevolg. Ook bij de verkiezingen in maart 2012 was het weer raak. Zo werden er 6000 kiezers geregistreerd die niet bleken te bestaan, doken er ‘carrouselkiezers’ op; kiezers die met bussen werden rondgereden en in meerdere stembureaus hun stem uitbrachten. Er werd iemand betrapt toen hij verschillende stembiljetten in een automatische stemmachine stopte. Normaal gesproken zou één persoon deze handeling slechts met één stembiljet kunnen en mogen uitvoeren.2
“Elke verkiezing is het weer raak en wordt er fraude gepleegd.”
Om de schijn van verkiezingsfraude tegen te gaan hingen in stembureaus webcams zodat iedereen kon zien dat de verkiezingen eerlijk verliepen. Er waren alleen te veel stemlocaties om de gang van zaken goed te kunnen volgen.3
Demonstreren is vrijwel onmogelijk
Bij bijna elke verkiezing is het in Rusland weer raak en wordt er fraude gepleegd. Het is een hardnekkig verschijnsel waar de Russen niet zo veel tegen kunnen doen. De Doema heeft wetgeving ingevoerd die het demonstreren praktisch onmogelijk maakt. De vrije meningsuiting is namelijk beperkt met een wet die het ‘belasteren’ van overheidsfunctionarissen strafbaar stelt. Daarnaast zijn de inwoners nog steeds bang voor de geheime dienst als ze echt iets verkeerds zeggen of doen. Ook controleert Poetin de media op allerlei manieren. De media vereren Poetin en zorgen ervoor dat het nationalistische gevoel wordt gestimuleerd onder de Russen, zo nodig door het verspreiden van valse, gekleurde of onvolledige informatie.4
De verspreiding van deze informatie zorgt er ook voor dat Poetin het goed blijft doen in de peilingen. Het feit dat de bureaus die de peilingen uitvoeren banden hebben met de machthebbers helpt ook niet mee in de strijd tegen corruptie. Ook durven Russen die telefonisch ondervraagd worden door dit bureau niet altijd een eerlijk antwoord te geven of negatief te zijn over hun president uit angst voor de geheime dienst.5
“Poetin, in het Westen een duivel, moordenaar en een losgeslagen macho.”
En dus verandert er niets
Het Westen reageert standaard zeer kritisch op de Russische praktijken, maar dat leidt natuurlijk niet tot veranderingen aldaar. Poetin wordt zelfs meer dan eens afgeschilderd als duivel, moordenaar en een losgeslagen macho.6 Maar vinden wij Rusland en Poetin misschien niet ook onvoorspelbaar en bedreigend omdat de machthebbers daar niet altijd doen wat wij als Westen willen? Natuurlijk vindt er ook bij ons wel eens verkiezingsfraude plaats. Niet op de georganiseerde manier zoals Rusland het doet met het rondrijden van bussen, maar enig gesjoemel met elektronische stemkastjes of met verkiezingslijsten is bijna niet te vermijden…7 Hoe dan ook: inmiddels is Poetin zijn derde termijn van het presidentschap ingegaan en in september dit jaar heeft Verenigd Rusland 340 van de 450 zetels in de wacht weten te slepen. Dit is ruim tweederde van het parlement. Door deze meerderheid kan Poetins partij een grondwetswijziging doorvoeren.8 De liberale partijen kwamen bij deze verkiezing niet boven de kiesdrempel van vijf procent. Zij waren de enige groep die Poetin openlijk bekritiseerde.9 Alle mogelijke politieke concurrenten maakt Poetin monddood of hij ruimt ze zelfs uit de weg. Zo ook de Russische oppositiepoliticus Boris Nemtsov die bij het Kremlin doodgeschoten werd. De zaak zal nooit tot de bodem uitgezocht worden maar duidelijk is dat deze moord door vijf Tjetsjeense verdachten gepleegd is die uiteindelijk terug te leiden zijn naar Poetin.10
Zolang het economisch goed zal gaan met Rusland, zal een groot deel van de Russische bevolking Poetin automatisch steunen. Maar wat als het slechter gaat met Rusland? Blijft het volk dan misleid worden door de media, zal Poetin aan de macht blijven door carrouselkiezers? Een eerlijk antwoord zullen we niet snel krijgen zodat het Westen met de vraag blijft zitten “If we can Poetin down?”.
Eva van Schaik
