Financiële onafhankelijkheid als verkiezings strategie

Lees verder

I’m so rich I can’t be bought, unlike those other candidates.1 Trump verkondigde op 28 juli 2015 via Twitter: “While I’m beating my opponents in the polls, I’m also beating lobbyists, special interests & donors that are supporting them with billions”. Verkiezingscampagnes lijken niet zonder geldschieters te kunnen. Hierin schuilt het gevaar dat presidentskandidaten in plaats van het algemeen belang, als tegenprestatie voor ontvangen steun, het belang van hun schenkers dienen. Hoe worden de Amerikaanse verkiezingen gefinancierd? Hoe zit dit in Nederland?
Financiering van verkiezingen in de VS 

Presidentskandidaten in Amerika moeten zelf hun verkiezingscampagne financieren. Belangrijke inkomstenbronnen zijn donaties van bedrijven en individuen. Het Hooggerechtshof heeft in dit kader twee belangrijke uitspraken gedaan, namelijk Citizens United v. Federal Election Commission en McCutcheon.2 Tot 2010 konden bedrijven, op grond van de Bipartisan Campaign Reform Act (BCRA), in beginsel geen geld doneren aan hun favoriet. In beginsel, want Political Action Committees (PAC’s) konden dit wel en zij representeren onder andere de belangen van bedrijven. Door de uitspraak Citizens United v. Federal Election Commission is een gedeelte van de BCRA ongrondwettig verklaard. Vanaf 2010 kunnen bedrijven en organisaties onbeperkt geld uitgeven aan politieke campagnes. Bovendien werd de regelgeving voor het oprichten van een PAC versoepeld. Naast bedrijven kunnen ook individuen geld doneren aan zijn of haar favoriet. Door de uitspraak in de zaak McCutcheon in 2014 kunnen particulieren aan een onbeperkt aantal kandidaten en PAC’s geld doneren. Door deze recente rechtspraak kunnen presidentskandidaten meer geld ophalen voor hun verkiezingscampagnes. Naar verwachting worden de campagnes voor de presidentsverkiezingen van 2016 de duurste én de meest vermakelijke uit de Amerikaanse geschiedenis.

De strategie van Trump werkt 

Van de “Koch Brothers” wordt gezegd dat zij meer macht hebben dan de Republikeinen en de Democraten tezamen. Deze broers, met wortels in het Friese Workum, hebben aangegeven bereid te zijn om 900 miljoen dollar uit te geven om de verkiezingen te beïnvloeden. Charles en David Koch zijn eigenaar van Koch Industries en hebben hun vermogen voornamelijk verdiend in de olie-industrie. Als het aan de Koch-broers ligt dan zou de vrije markt meer ruimte moeten krijgen en de belastingen omlaag. De klimaatopwarming krijgt geen prioriteit. De broers zagen in Trump echter niet zo’n voornaam heerschap en zetten hun geld in op andere kandidaten. Het succes van Trump heeft Charles en David echter doen besluiten geen geld meer in te zetten om de nominatie van Trump te blokkeren.3 Er zit blijkbaar een grens aan de mogelijkheid om met geld invloed uit te oefenen op de verkiezingen.

Financiering van verkiezingen in Nederland

In Nederland vloeit via ledencontributie, afdracht van salaris, fondsen, giften en sponsoring geld in de kas van politieke partijen.4 Op grond van de Wet financiering politieke partijen kunnen politieke partijen subsidie ontvangen voor activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes.5 Om voor deze subsidie in aanmerking te komen moet een politieke partij vertegenwoordigd zijn in de Eerste of Tweede Kamer en moet de partij ten minste 1000 leden hebben die jaarlijks minimaal €12 contributie betalen. Naast een basisbedrag is de hoogte van de subsidie afhankelijk van het aantal zetels in het parlement en het aantal leden. De hele financiële handel en wandel van een politieke partij moet jaarlijks aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties worden toegestuurd.6 Giften van in totaal €4.500 of meer maken hiervan ook onderdeel uit. Het geven van een blanco cheque is mogelijk, want er wordt geen maximaal bedrag genoemd. Bedraagt een gift meer dan €1.000 maar minder dan €4.500 dan moet de gift geregistreerd worden en kan openbaarmaking achterwege blijven.7

Naar verwachting worden de campagnes voor de presidentsverkiezingen van 2016 de duurste én de meest vermakelijke uit de Amerikaanse geschiedenis.

Conclusie

De manier waarop de Amerikaanse verkiezingen worden gefinancierd verschilt met de manier waarop verkiezingen in Nederland worden gefinancierd. Dat de broers Koch hebben besloten geen geld meer uit te geven om de nominatie van Trump te blokkeren geeft aan dat de strategie van Trump succes heeft. Financiële onafhankelijkheid als verkiezingsstrategie legt echter wel een zwak punt bloot in de wijze waarop de verkiezingen in Amerika worden gefinancierd. Doordat presidentskandidaten zelf hun verkiezingen moeten financieren zijn zij in grote mate afhankelijk van financiers. In Nederland is dit minder het geval omdat politieke partijen subsidie ontvangen voor hun verkiezingsactiviteiten. Een kanttekening kan nog wel geplaatst worden bij het feit dat, mits transparant, een politieke partij carte blanche gegeven kan worden.

anita-foto

Anita Bekema

download-dirk

Je kan niet alles zelf weten, dat snappen we bij Dirkzwager. De KennisBoek App is hét antwoord op al je juridische vragen. Met de mogelijkheid om deze af te stemmen op jouw persoonlijke informatiewens. Daarnaast biedt KennisBoek ruimte voor interactie. Zo kun je reageren op artikelen, deelnemen aan groepsdiscussies en content eenvoudig delen via social media. En dat allemaal in een fraaie App, waar je snel en makkelijk doorheen bladert. Interesse in de App?

Kijk snel op www.kennisboek.nl

dirkzwager

Voetnoten

1. www.politico.com
2. R. van der Hulle , NJB 2014/1509, afl. 29, p. 2025-203.
3. www.reuters.com
4. www.parlement.com

5. Art. 7 lid 2 onder i Wet financiering politieke partijen
6. Art. 25 lid 1 Wet financiering politieke partijen
7. Art. 21 Wet financiering politieke partijen

Video
Delen

Uw naam

E-mail

Naam ontvanger

E-mail adres ontvanger

Uw bericht

Verstuur

Share

E-mail

Facebook

LinkedIn

Contact

Verstuur

Aanmelden

Meld aan