Kinderreclame voor ongezond eten: het zou verboden moeten worden!

Kinder reclame voor ongezond eten: het zou verboden moeten worden!

De Alliantie Stop Kindermarketing (Alliantie) heeft haar harnas aangegespt en heeft de publiciteit gezocht om kinderreclame voor ongezond eten aan te kaarten.¹ Kinderidolen adverteren voor ongezond voedsel en kinderen kunnen de verleiding niet weerstaan. De Alliantie pleit voor een wettelijk verbod. De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) verdedigt zich door te stellen dat zelfregulering effectief is, hetgeen blijkt uit een uitspraak van de Reclame Code Commissie (Commissie).² In hoeverre is kinderreclame voor ongezonde voeding toegestaan en is aanpassing van de wet- en regelgeving op dit punt wenselijk?

Nationaal en Europees recht

In Nederland is het verboden kinderen in reclame er rechtstreeks toe aan te zetten om geadverteerde producten te kopen of om hun ouders of andere volwassenen ertoe over te halen die producten voor hen te kopen.³ Dit vormt onder alle omstandigheden een agressieve handelspraktijk. Het woord “rechtstreeks” lijkt speelruimte te bieden. Via de burgerlijke rechter kan, op basis van een onrechtmatige daad, een oneerlijke handelspraktijk bestreden worden.

Op Europees niveau zijn er drie richtlijnen relevant, namelijk de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken⁴, de Richtlijn audiovisuele mediadiensten⁵ en de Richtlijn voedingswaarde-etikettering.⁶ De eerstgenoemde richtlijn vormt het belangrijkste stuk EU-wetgeving. Deze richtlijn bevat bepalingen over misleidende reclame en andere oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten. Specifiek wordt er in deze richtlijn overwogen dat kinderen een bepaalde bevolkingsgroep vormen die extra beschermd moet worden door hun kwetsbaarheid voor de praktijk of het product omwille van hun leeftijd. De bepalingen uit deze richtlijn zijn voornamelijk terug te vinden in verschillende reclamecodes.

Zelfregulering

Het is met name aan de industrie en mediapartijen om op een verantwoorde manier om te gaan met marketing gericht op kinderen. Zij doen dit door middel van het opstellen van regels waaraan de reclame moet voldoen. Deze regels zijn vastgelegd in de Nederlandse Reclame Code (NCR). Relevant voor dit onderwerp zijn de Kinder- en Jeugdreclamecode (KJC) en de Reclamecode Voor Voedingsmiddelen (RVV). Deze codes maken onderdeel uit van de NCR. Hierin is bepaald dat er geen reclame voor voedingsmiddelen is toegestaan gericht op kinderen jonger dan 7 jaar. Per 1 januari 2015 is het tevens verboden om reclame voor voedingsmiddelen te richten tot kinderen tot 13 jaar, tenzij het product aan specifieke voedingskundige criteria voldoet. De producten waarvoor reclame wordt gemaakt mogen aldus niet te zoet, te zout of te vet zijn. Verpakkingen en point of sale zijn van dit verbod uitgezonderd. Dit betekent dat kinderidolen op verpakkingen mogen blijven staan en dat reclame op de plaats van verkoop blijft toegestaan. Bovendien kunnen de voedingskundige criteria de nodige speelruimte bieden.

afbeelding 3

Een ieder die van mening is dat een reclame-uiting niet voldoet aan de regels kan een klacht indienen bij de Commissie. Wordt er een klacht ingediend en is de Commissie van mening dat de regels zijn overtreden, dan beveelt de Commissie de adverteerder aan in het vervolg niet meer op een dergelijke wijze reclame te maken.⁷ Het is van belang daadwerkelijk toezicht te houden op reclame gericht op kinderen, juist omdat kinderen kwetsbare consumenten zijn.

Naleving van de wet- en regelgeving

Uit het artikel “Paula de koe en consorten blijven kinderen verleiden” blijkt dat voedingsbedrijven blijven adverteren in media die veel door kinderen wordt gebruikt.8 Hoewel uit onderzoek van de Toegang tot Voedselindex blijkt dat de meeste voedingsbedrijven wel een of meer marketingcodes onderschrijven en bedrijven beweren terughoudend te zijn met marketinginstrumenten als speeltjes, cartoons en games blijven bedrijven kinderen verleiden. Er is aldus een verschil tussen wat bedrijven zeggen en wat ze doen.

Conclusie

Naar mijn mening is het belang van gezonde voeding voor kinderen niet te onderschatten. In plaats van reclame voor gezond eten wordt via reclame tot op heden, succesvol, ongezond eten bij kinderen onder de aandacht gebracht. In eerste instantie kan er meer druk op de zelfregulerende partijen worden uitgeoefend om zich te conformeren aan de codes. Een ander punt is dat er veel gaten te schieten zijn in de huidige codes om effectief kinderreclame gericht op ongezonde voeding tegen te gaan. Klagen bij de Commissie heeft hierdoor een betrekkelijke waarde. Het blijft streven naar verdere aanscherping van de codes. Een totaalverbod voor kinderreclame voor ongezonde voeding, hetzij via zelfregulering, hetzij via een wettelijk verbod, is een kwestie van de lange adem.

anita-foto

Anita Bekema

“Voor mij is jazzmuziek een belangrijke inspiratiebron. Samenwerken, goed luisteren, improviseren en adequaat reageren. De advocatuur heeft veel
overeenkomsten met muziek. En dat is ook wat me in beide zo aanspreekt. De veelzijdigheid van muziek prikkelt mij om tot het uiterste te gaan. Dat doe ik ook bij Hogan Lovells, een internationaal advocatenkantoor met een wereldwijd netwerk, voortreffelijke opleidingsmogelijkheden, een collegiale sfeer en uitdagende zaken. Voor mij dé plek om het maximale uit mezelf te halen!”

Ben jij ook uiterst gedreven en wil je samen tot het uiterste gaan? Kies dan voor Hogan Lovells, aan de Keizersgracht in hartje Amsterdam.
www.werkenbijhoganlovells.nl

HOGAN1417 A4 fc afl. Stefan Dusault.indd

1. www.stopkindermarketing.nl
2. www.fnli.nl
3. art. 6:193i onder e BW
4. Richtlijn 2005/29/EG

5. Richtlijn 2010/13/EG
6. Richtlijn 90/46/EG
7. www.reclamecode.nl
8. FD ‘Paula de Koe consorten blijven kinderen verleiden'<www.fd.nl>