In 1982 werd een leerlingverslaggever van de Telegraaf in Emmen ontvoerd. De gijzelaars eisten twee miljoen gulden losgeld. Een dag later leverde de gijzelaar zijn ontvoerders persoonlijk af bij de politie. Dit was de opzienbarende start van de carrière van Peter R. de Vries. Al snel groeide hij uit tot de bekendste misdaadverslaggever van ons land. Hij bracht gerechtelijke dwalingen aan het licht, loste cold cases op en gaf nabestaanden en slachtoffers hoop en steun als er niemand anders meer naar hen wilde luisteren. Op 15 juli jl. is Peter R. de Vries overleden. Hij werd 64 jaar. In dit artikel staan we stil bij de bijdragen die De Vries aan ons rechtssysteem heeft geleverd.
De Penoze
In de jaren ‘80 werd de Amsterdamse onderwereld gevormd door criminele kopstukken als Cor van Hout en Willem Holleeder. In 1983 ontvoerden zij Freddy Heineken, directeur en grootaandeelhouder van bierbrouwerij Heineken. Peter R. de Vries raakte al snel betrokken bij de zaak. Hij woonde elke zitting bij, sprak veel betrokkenen en raakte zelfs bevriend met Cor van Hout. Dat leverde hem veel kritiek op. Uiteindelijk publiceerde De Vries met ‘De ontvoering van Alfred Heineken’ het bestverkochte misdaadboek van Nederland.1
In 2003 werd Cor van Hout geliquideerd. Peter R de Vries sprak op de uitvaart en werd de vertrouwenspersoon van zowel Sonja, de weduwe van Van Hout, als van Astrid, beiden zussen van Willem Holleeder. De Vries hielp de twee zussen bij de strafzaak tegen hun broer. De opname van een gesprek dat hij met Holleeder voerde was uiteindelijk een van de grondslagen voor Holleeders veroordeling tot levenslange gevangenisstraf.2
De zaak Bolhaar
In maart 1984 werden Corina Bolhaar en haar twee kinderen Sharon en Donna vermoord. Haar zoon van één jaar werd gespaard. Toen de verjaringstermijn van de drievoudige moord in 2001 steeds dichterbij kwam was er nog steeds niemand veroordeeld. Peter R. de Vries besloot de nabestaanden te hulp te schieten en deed een ultieme poging de zaak alsnog op te lossen. De politie bleek de moord haast te zijn vergeten en was niet bereid om mee te werken. De Vries besloot de zaak zelf opnieuw te onderzoeken. Hij hoorde alle betrokkenen, omwonenden en getuigen, sprak met gepensioneerde agenten en dook in de archieven. Louis H, een Hell’s Angel met een lang strafblad, had een affaire met Corina Bolhaar. Hij verklaarde eerder aan de politie dat hij op de avond van de moord alleen had aangebeld bij het slachtoffer. De Vries ontdekte dat Louis H. tegen verschillende mensen had opgeschept over het vermoorden van een vrouw en haar twee kinderen. Iets meer dan een week voor de verjaringsdatum werd de zaak officieel heropend. Dit was nooit gebeurd zonder de inspanningen van Peter R. de Vries.
In 2005 is Louis H. in hoger beroep veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf.3
De Puttense moordzaak
Herman du Bois en Wilco Viets werden in 1995 veroordeeld tot tien jaar gevangenisstraf voor het verkrachten en vermoorden van de 23-jarige Christel Ambrosius. Ze hielden vol dat ze onschuldig waren en vroegen na de veroordeling ‘wie hen nog kon helpen’. Al snel trok deze zaak de aandacht van Peter R. de Vries. Peter zei: “Herman luister, ik ga voor je aan de gang, maar als ik denk dat je het gedaan hebt, zeg ik het gelijk op televisie.”4
Wat De Vries vreemd voorkwam was de zogenaamde ‘sleeptheorie’. Hiermee verklaarde de officier van justitie dat het DNA van het spermaspoor op het lichaam van het slachtoffer niet overeenkwam met dat van de twee verdachten. De theorie was als volgt: het slachtoffer zou een paar dagen eerder vrijwillig seks hebben gehad.
“De politie bleek de moord haast te zijn vergeten en was niet bereid om mee te werken.”
Du Bois en Viets hadden zelf geen zaadlozing gehad, maar hadden het sperma van dat eerdere, vrijwillige seksuele contact ‘naar buiten gesleept’.5
Peter R. De Vries werkte samen met oud-commissaris Jan Blaauw en advocaat Geert-Jan Knoops. In 2002, toen de veroordeelden al tweederde van hun straf hadden uitgezeten, oordeelde de rechtbank dat de twee mannen het misdrijf niet hadden gepleegd. Ze hadden bijna zeven jaar onschuldig in de gevangenis gezeten. De Puttense moordzaak wordt sindsdien gezien als een van de grootste gerechtelijke dwalingen in de Nederlandse geschiedenis. Du Bois en De Vries werden goede vrienden.
Marengo
Het is een van de meest omvangrijke strafzaken die Nederland ooit heeft gezien. In het Marengo-proces staan 17 verdachten,
onder wie Ridouan Taghi, terecht voor een serie moorden en pogingen daartoe. Ze worden gezien als leden van de zogenoemde Mocro Maffia. Een van de belangrijkste bewijsmiddelen van het OM is de verklaring van kroongetuige Nabil B. Als zijn advocaat Derk Wiersum in september 2019 wordt doodgeschoten benadert Nabil B. Peter R. de Vries. Ondanks het lot van hun voorganger besluiten advocaten Peter Schouten en Onno de Jong samen met De Vries als adviseur en vertrouwenspersoon Nabil B. bij te staan.
Het Openbaar Ministerie had bezwaar tegen de rol van Peter R. de Vries. Justitie stelde dat De Vries geen recht had om vertrouwelijke dossierstukken in te zien of om toegang te verkrijgen tot Nabil B, omdat hij niet gebonden is aan de tuchtrechtelijke waarborgen (geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht). Volgens de rechter was er sprake van ‘een extreem complexe en mediagevoelige zaak waarin het uitdenken en uitvoeren van
een mediastrategie deel uitmaakt van een door een advocaat te bepalen processtrategie’. Omdat De Vries op de loonlijst stond bij het advocatenkantoor van Peter Schouten mocht hij volgens de rechtbank betrokken worden bij het Marengo-proces.6
Helaas heeft De Vries de afloop van de zaak niet mogen meemaken.
Groot voorbeeld
Peter R. de Vries ging door waar veel anderen zouden zijn gestopt, en dat heeft keer op keer resultaat gehad. Zijn moed, betrokkenheid en rechtvaardigheidsgevoel zijn zeer bewonderenswaardig. Peter R. de Vries was voor slachtoffers en onschuldig veroordeelden een laatste hoop, voor persvoorlichters een frustratie, voor daders en voor ons, rechtenstudenten, een groot voorbeeld.
“Herman luister, ik ga voor je aan de gang, maar als ik denk dat je het gedaan hebt, zeg ik het gelijk op televisie.”
Tim van Hoewijk