We hebben ons allemaal weleens schuldig gemaakt aan een leugentje om eigen bestwil. We hebben bijvoorbeeld allemaal weleens gedaan of we zwak, ziek en misselijk waren om een dag niet naar school te hoeven. En het verzinnen van een excuus voor een afspraak met studiegenoten na een avond drinken komt de meesten van ons ook niet helemaal onbekend voor. Maar hoe zit het met het verzwijgen van je studieschuld bij het kopen van je eerste huis? De eerdere leugentjes staan in een schril contrast tot iets belangrijks als de laatste. Toch voelen veel studenten zich genoodzaakt geen melding te maken van hun studieschuld om zo toch de benodigde hypotheek voor hun droomhuis te krijgen.
Een hypotheek, wat is dat?
Een hypotheek is een geldlening met een onroerend goed als onderpand, die je afsluit voor het kopen van een woning. Jij bent de hypotheekgever en de partij die de lening verstrekt de hypotheeknemer. Afhankelijk van de hypotheekvorm die je kiest los je de lening af. Hiernaast betaal je ook elke maand hypotheekrente over het bedrag dat je leent. Je maximale hypotheek is afhankelijk van hoeveel je bruto verdient en onder meer ook van hoeveel je maandelijks al kwijt bent aan het terugbetalen van andere leningen. Hieronder valt dus ook de studieschuld. Op deze manier wil men voorkomen dat je te veel kwijt bent aan het afbetalen van je hypotheek en je andere leningen, om vervolgens te weinig over te houden voor andere uitgaven.
Belangrijk om te weten is dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen een studieschuld uit het oude leenstelsel en een studieschuld uit het nieuwe leenstelsel. Ben je voor 2015 begonnen met studeren dan zit je in het oude leenstelsel, de zogenaamde studiefinanciering. Ben je hierna begonnen met studeren (met een overgangsperiode tot 2017), dan zit je in het nieuwe leenstelsel, de zogenaamde Studielening. Hierbij leen je geld bij DUO. Waarom is er sprake van een onderscheid tussen beide leenstelsel bij het vaststellen van je hypotheek? De gemiddelde student in het oude leenstelsel heeft een studieschuld van €15.000. Je hebt vijftien jaar om deze schuld terug te betalen. Studenten in het nieuwe leenstelsel lenen gemiddeld meer, namelijk een totaalbedrag van €20.000. In het nieuwe leenstelsel heb je daarentegen 35 jaar om je schuld terug te betalen.
Stel, je verdient €40.000 euro bruto. Je kan dan in je eentje zonder studieschuld een hypotheek van €171.000 krijgen. Ben jij voor 2015 begonnen met studeren en heb je precies de gemiddelde studieschuld van €15.000? Dan kan jij nog maar een hypotheek van €141.000 krijgen. Een student in het nieuwe leenstelsel die eindigt met een schuld van precies €20.000 kan nog een hypotheek van €147.000 krijgen. Grofweg kan je zeggen dat een student uit het oude leenstelsel zijn studieschuld met twee moet vermenigvuldigen en dit bedrag van zijn maximale hypotheek moet aftrekken. Een student uit het nieuwe stelsel moet zijn schuld met 1,2 vermenigvuldigen en dit bedrag van zijn maximale hypotheek aftrekken om te weten wat je uiteindelijk kunt lenen.
Uit de cijfers blijkt dat de omvang van jouw studieschuld grote invloed heeft op de maximale hypotheek die je kan afsluiten voor de aankoop van een huis. Je zal je nu een stuk beter kunnen verplaatsen in de mensen die daarom besluiten geen melding te maken van hun studieschuld, om zo een hogere hypotheek af te kunnen sluiten. Hoe is het überhaupt mogelijk een studieschuld, toch een aanzienlijk bedrag, te verzwijgen? Het antwoord hierop is simpel. Bij het aanvragen van een hypotheek weet de hypotheekverstrekker in principe niet of je een studieschuld hebt. In tegenstelling tot consumptieve schulden, die een zwaardere wegingsfactor hebben bij het vaststellen van de hypotheek, staat een studieschuld niet geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (hierna: BKR). Je bent wel wettelijk verplicht om melding te maken van je studieschuld, het verzwijgen hiervan wordt door de Autoriteit Financiële Markten aangemerkt als fraude. Je kan anders volgens de leennormen een te hoge hypotheek hebben ten opzichte van je inkomen en uitgaven. Het mogelijke risico hieraan is dat je de kans loopt je hypotheek op enig moment niet meer te kunnen betalen.
In de praktijk komt een hypotheeknemer (de bank bijvoorbeeld) er pas achter dat je je studieschuld hebt verzwegen als je daadwerkelijk betalingsproblemen krijgt. Als je in de situatie komt dat je je hypotheek niet meer kan betalen loop je het risico je huis kwijt te raken. In uiterste gevallen kan dit zelfs leiden tot een executieverkoop en is er de mogelijkheid dat je blijft zitten met een restschuld na de gedwongen verkoop van je huis. Je kan je voor deze restschuld tijdig verzekeren door een hypotheek af te sluiten met een Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Dit is mogelijk bij een hypothecaire lening tot €265.000. De NHG heeft nog een voordeel: een wat lagere rente. Als je je studieschuld hebt verzwegen kan het echter zo zijn dat de restschuld voor je eigen rekening komt. En dan zit je met de gebakken peren.
“Tot nu toe lijken de leugentjes om eigen bestwil nog niet tot problemen te leiden bij huiseigenaren. Een verslechtering van de economie, met dalende huizenprijzen, zou hier echter een drastische verandering in kunnen brengen.”
Tot nu toe lijken de leugentjes om eigen bestwil nog niet tot problemen te leiden bij huiseigenaren. Een verslechtering van de economie, met dalende huizenprijzen, zou hier echter een drastische verandering in kunnen brengen. Het lijkt niet onverstandig om de verleiding tot verzwijgen bij mensen met een studieschuld weg te nemen door deze te laten registreren bij het BKR. Deze registratie zorgt ervoor dat de hypotheekverstrekker weet dat jij een studieschuld hebt en neemt de keuze tot het leugentje om eigen bestwil weg. Geluid uit de politiek is echter dat dit studenten kan afschrikken tot het aangaan van een studielening. Dit zou dan weer gevolgen kunnen hebben voor de toegankelijkheid van studeren. Naar mijn mening zou de politiek zich meer bezig moeten houden met het voorlichten van studenten over de gevolgen van een studieschuld, in plaats van zich druk te maken over het afschrikken van studenten tot het aangaan hiervan. Registreer de studieschuld bij het BKR en voorkom dat de overmoedige student vanaf het eerste moment een extra gewicht meezeult bij het kopen van zijn of haar eerste huis.
“De eerdere leugentjes staan in een schril contrast tot iets belangrijks als de laatste. Toch voelen veel studenten zich genoodzaakt geen melding te maken van hun studieschuld om zo toch de benodigde hypotheek voor hun droomhuis te krijgen.”
Jurriaan Puijpe
