Goedkoop een taxirit regelen na een avondje stappen? Geld verdienen met het aanbieden van je auto? Dit fenomeen klinkt hoogstwaarschijnlijk eenieder bekend in de oren: Uber. Wellicht staat de app op je telefoon en heb je al meerdere malen gebruik gemaakt van deze technologische ontwikkeling onder het mom van ‘sharing is caring’. Misschien heb jij zelf je auto en daarbij je rijkunsten aangeboden. Het toverwoord is Uber. Een schokgolf ging door de taxiwereld.
Uber Technologies is een peer-to-peer organisatie met hoofdzakelijk als doel het delen van taxiritten. In talloze steden kwamen officiële taxichauffeurs in opstand tegen deze concurrentie door privépersonen, die veelal niet over de vereiste vergunning, opleiding en veiligheidsvoorzieningen beschikten. Dat roept de vraag op: hoe legaal is Uber?
Uber werd in 2009 in San Francisco opgericht door de toen 42-jarige Travis Kalanick en de twee jaar jongere Garrett Camp. In het handelsregister werden de volgende activiteiten van Uber vermeld: het ontwikkelen, produceren en uitgeven van software en het verstrekken van on-demand transportdiensten via mobiele apparaten en hiermee verwante diensten. Uber ontwikkelde verschillende diensten: UberBlack (limousinediensten), UberX (geen luxewagens) en UberPOP (niet-gelicenseerde chauffeurs). Het gebruik van Uber strekte zich al snel uit tot meer dan 200 steden in 45 landen. Door deze enorme positie in de deelmaatschappij worden de veranderingen in de economie als gevolg van Uber zelfs ‘Uberisation’ genoemd
In ons land kon je sinds juli 2014 als chauffeur een contract afsluiten bij Uber in Amsterdam zonder te beschikken over een taxivergunning. Deze chauffeurs kregen van Uber een iPhone in bruikleen waarmee bestelde ritten geaccepteerd konden worden. Via de GPS van het toestel werd de ritprijs berekend. Particulieren die gebruik wilden maken van deze wijze van vervoer moesten zich eenmalig aanmelden bij Uber met hun creditcard. De GPS van de iPhone van de chauffeur koppelde jou aan de dichtstbijzijnde beschikbare auto. De naam, foto en beoordeling van de chauffeur alsmede het kenteken van de auto werden zichtbaar in de Uber app. Bij aankomst op de bestemming werd de ritprijs automatisch afgeschreven van de creditcard van de gebruiker. De chauffeur ontving 80% van de ritprijs, Uber 20%. Zo werkt de zogenaamde dienst ‘UberPOP’: een taxidienst waarbij particulieren zonder enige vergunning en met hun eigen auto via de app van Uber taxiritjes gingen aanbieden.
Volgens artikel 76, lid 1 van de Wet Personenvervoer 2000 is het verboden taxivervoer te verrichten zonder een daartoe door Onze Minister verleende vergunning. De uitzondering van lid 5 is ook niet van toepassing. Dit wordt ook wel de ‘carpoolbepaling’ genoemd. Deze bepaling strekt ertoe de werkingssfeer van de Wet Personenvervoer 2000 uit te sluiten indien het vervoer van personen per auto slechts geschiedt tegen vergoeding van de autokosten. Deze uitzondering geldt niet indien het vervoer wordt verricht in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Hierdoor wordt beoogd om het ‘echte’ carpoolen – met vrienden of collega’s – niet onder de vergunningplicht te brengen. Het vervoer door middel van Uber wordt namelijk wel degelijk verricht in de uitoefening van een bedrijf.
“Moet de consument gedwongen worden om gebruik te maken van een professionele chauffeur?“
Met deze benadering was Uber het niet eens. Uber stelde dat de kwaliteit en betrouwbaarheid door de beoordelingen van de gebruikers gewaarborgd blijft. De UberPOP chauffeurs moeten beschikken over een verklaring omtrent gedrag en zijn daarnaast volledig verzekerd en gekeurd. Moet de consument gedwongen worden om gebruik te maken van een professionele chauffeur? De argumenten van Uber hielden echter geen stand. Volgens de voorzieningenrechter neemt deze betrouwbaarheid en kwaliteit niet weg dat UberPOP chauffeurs niet beschikken over de wettelijk verplichte taxivergunning. Daarnaast zou er sprake zijn van oneerlijke concurrentie tegenover taxichauffeurs die zich wel aan de regels houden die gelden voor de taxibranche.
Uber stelde ook dat een verbod van UberPOP in strijd zou zijn met de vrij verkeer bepalingen van het werkingsverdrag van de Europese Unie. Ook dat argument sneed geen hout. De beperking van de vrij verkeer bepalingen worden gerechtvaardigd door de genoemde belangen die met het vergunningsvereisten van de Wet Personenvervoer 2000 wordt nagestreefd. Conclusie: UberPOP werd verboden in Nederland. Chauffeurs die met UberPOP tegen betaling personen vervoeren zonder taxivergunning, overtreden de wet. Ook Uber overtreedt de wet, omdat zij nauw samenwerkt met deze chauffeurs en meedeelt in hun opbrengsten.
Niet alleen in Nederland is het gebruik van UberPOP verboden. Volgens het Europees Hof is de bemiddeling die Uber biedt onlosmakelijk verbonden met een vervoersdienst en moet deze dus als zodanig worden gekwalificeerd. Dit betekent dat Uber-chauffeurs zich in iedere lidstaat moeten houden aan de daar geldende voorwaarden voor personenvervoer.
In Nederland rijden inmiddels geen Uber-chauffeurs en geen UberPOP taxi’s meer rond. Wel rijden er sinds het verbod op UberPOP nu Ubers legaal rond met een blauw taxinummerbord en een boordcomputer via de dienst UberX. Deze chauffeurs hebben wel degelijk een taxivergunning. Maak je dus geen zorgen als je een Ubertje wil pakken: UberX is legaal. Wil je zelf graag als chauffeur een zakcentje bijverdienen? Zorg dat je beschikt over een taxivergunning, voorkomt veel gedoe!
Girthe Kramer
