Je fiets kwijt? Haal je recht

Groningen, we kennen dat moment denk ik allemaal wel; je komt ’s ochtends buiten en de plek waar jij je fiets gisteravond had neergezet is opeens leeg. Wellicht twijfel je nog even of je hem wel echt daar had neergezet en je niet vergist. Maar diep vanbinnen weet je ook wel dat je fiets gewoon weer is gejat en jij weer geld kunt gaan uitgeven aan een ander exemplaar.

Vorig jaar zijn er in Groningen per duizend inwoners 16,7 aangiftes van fietsendiefstal gedaan.¹ Er wordt echter geschat dat het aantal werkelijke fietsendiefstallen veel hoger ligt. Slechts 25 tot 35 procent van de gevallen doet daadwerkelijk aangifte.² Naast de echte dieven hebben we ook nog de gemeente. Wil je in het weekend snel je fiets parkeren bij het hoofdstation voordat je de trein neemt, dan kun je maar beter 20 minuten eerder van huis vertrekken. Want een plekje vinden in de fietsenstalling is als het terugvinden van je gestolen fiets, onmogelijk dus. En dus neem je risico, want anders mis je je trein! Kun je iets ondernemen tegen ineffectieve maatregelen van de gemeente? En wat zijn de risico’s die je zelf loopt wanneer je een te goedkope fiets koopt?

Heling

Voor een tweedehandsfiets inclusief slot ben je al snel 100 euro kwijt. Is het niet de eerste keer dat je fiets wordt gejat, dan hakt de financiële strop er nog heftiger in!. Niet zo gek dat je het aantrekkelijk gaat vinden om voor een tientje een nieuwe fiets te kopen bij een toevallige voorbijganger. Jammer genoeg weten we allemaal dat een fiets voor die prijs niet realistisch is en dat we ons daarmee schuldig maken aan heling.

Maar wat is heling dan precies? Heling betekent het verwerven, overdragen en voorhanden hebben van een goed dat door een misdrijf is verkregen. Het kan gaan om een goed dat is verkregen door diefstal, verduistering, oplichting enzovoort. Er zijn drie soorten heling in de wet genoemd: gewoonteheling, opzetheling en schuldheling. De maximumstraffen verschillen van 1 tot 6 jaar.

Drie soorten heling

Bij gewoonteheling gaat het erom dat het helen van goederen door iemand een gewoonte wordt. Het gaat dan om een aantal helingen die hebben plaatsgevonden in een bepaalde periode. Hier staat een gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren op en/of een geldboete van €82.000,-.³

Bij opzetheling moet er bewezen worden dat de koper wist dat het goed van een misdrijf afkomstig was. Een bewezenverklaring van opzetheling wordt meestal afgeleid uit de verklaring van de verdachte, bijvoorbeeld indien blijkt dat de koper het gevoel had dat er iets niet pluis was. Bij voorwaardelijke opzet, dit is de lichtste variant van opzet, gaat het erom dat koper op de koop toeneemt dat het goed van een misdrijf afkomstig is. Opzetheling kan een gevangenisstraf opleveren van maximaal vier jaar op en/of een geldboete van €82.000.⁴

Dan hebben we nog schuldheling, de lichtste variant van de drie. Hierbij gaat het erom dat bewezen moet worden dat koper redelijkerwijs kon vermoeden dat de goederen van een misdrijf afkomstig waren. Hierbij wordt gekeken naar alle omstandigheden van het betreffende geval. Hier staat een gevangenisstraf van hoogstens één jaar op en/of een geldboete van maximaal €82.000,-. Ben je er niet helemaal zeker van of een jou aangeboden fiets gestolen is of niet, dan bestaan er een aantal mogelijkheden om te controleren of een artikel of voertuig van diefstal afkomstig is. De website www.stopheling.nl maakt het mogelijk om te kijken of een aangeboden artikel bij de politie geregistreerd staat als gestolen. Hiervoor gebruik je het serienummer van het jou aangeboden object.

Het moge duidelijk zijn dat er een groot risico zit aan het kopen van een ‘te goedkope’ fiets. Dan misschien toch liever (weer) een keer dure euri’s betalen.

De gemeente als dief?

Naast de vele fietsendieven die steden als Groningen rijk zijn, hebben we nog een boosdoener: de gemeente. Ik weet nog dat ik na een middagje winkelen in de binnenstad mijn fiets wilde pakken. Tot mijn verbazing was er geen fiets meer te bekennen. Er moest plaats gemaakt worden voor The Passion die ’s avonds op de vismarkt zou plaatsvinden. Hetzelfde geldt voor het buiten de rekken parkeren van jouw fiets op het hoofdstation. Grote kans dat wanneer je dit probeert te doen jouw fiets na het weekend is weggesleept. Mag de gemeente dit zomaar doen?

Uit de Gemeentewet en de Algemene Wet Bestuursrecht volgt dat de gemeente bij overtreden van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) bestuursdwang mag toepassen. Het wegslepen van foutgeparkeerde fietsen naar een fietsendepot is daar een voorbeeld van.

Je fiets kan je terugkrijgen door hem voor €25 op te halen bij het fietsdepot.⁶ Je fiets bevat dan een flyer met de argumentatie achter de gemeentelijke opruimactie en wat je hiertegen kunt doen. Er bestaat de mogelijkheid om een bezwaarschrift in te dienen tegen een dergelijke actie. Succesvol?

“Ik weet nog dat ik na een middagje winkelen in de binnenstad mijn fiets wilde pakken. Tot mijn verbazing was er geen fiets meer te bekennen.”

Bezwaar maken als de gemeente je fiets verwijdert?

Ja, er zijn een aantal gronden voor bezwaar. Een fiets kan alleen worden verwijderd zonder voorafgaande aankondiging op grond van een APV indien de gemeente zich kan beroepen op spoed wegens gevaar of hinder. Er moet sprake zijn van daadwerkelijke hinder (parkeren voor een ingang) of gevaar (parkeren voor een nooduitgang). Is de spoedeisendheid onvoldoende onderbouwd dan is er aanleiding om bezwaar te maken.

Een andere mogelijkheid is dat je fiets is verwijderd en je persoonlijk schriftelijk op de hoogte bent gesteld van het feit dat je fiets verkeerd gestald staat en er verzocht wordt om maatregelen te treffen (door een label aan je stuur of sticker op de fiets), maar er geen termijn is gesteld waarbinnen de fiets moet worden verwijderd. Is er in een dergelijk geval ook geen sprake van spoed, dan kun je ook hiertegen bezwaar maken. Bezwaar maken is voorts ook mogelijk op het moment dat er wel een termijn is gesteld, maar deze onredelijk is. Wat een redelijke termijn is, valt echter te betwisten.

Een laatste mogelijkheid is een onvolledige persoonlijke schriftelijke aanmaning. Als er op het label niet vermeld staat dat je een overtreding hebt begaan of dat de overtreding ongedaan moet worden gemaakt of geen van beide, dan is deze aanmaning niet volledig. Ook in deze gevallen kun je bezwaar maken op grond van een onvolledige beschikking.⁷

Bezwaar moet bij het college van Bestuur en Wethouders worden ingediend binnen zes weken na het wegslepen van je fiets. Je dient te kunnen bewijzen dat er bezwaar is ingediend, dit kan door het bezwaar persoonlijk af te geven bij het gemeentehuis en hierbij te vragen om een bewijs van ontvangst of door een aangetekende brief te versturen. Hierna volgt er meestal een hoorzitting van de bezwaarcommissie. Tijdens de zitting krijg je de mogelijkheid om het bezwaar mondeling toe te lichten. De bezwaarcommissie adviseert het college van B&W. Binnen tien weken moet er worden besloten of je bezwaar gegrond wordt bevonden en hoeveel schadevergoeding er wordt toegekend. Ben je het niet eens met de genomen beslissing, dan bestaat er nog de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan. Dit beroep moet gedaan worden binnen zes weken na de uitspraak van het college van B&W.

Swappen als alternatief

Een nieuw fenomeen is de swap-fiets. Tegenwoordig zijn er tal van producten die geleased kunnen worden. Zo dus ook de Swapfiets. Als student betaal je voor zo’n fiets in Groningen €12 euro per maand. Wordt de fiets gestolen dan is de huurder een eigen risico van €40 euro verschuldigd. Vervolgens ontvangt hij of zij een vervangende fiets. Stond de fiets niet op dubbelslot dan komt hier nog eens €60 extra bovenop. Heb je helemaal geen sleutel meer dan betaal je €350 euro aan de verhuurder.⁸

Aan fietsen in Groningen hangt dus best een flink prijskaartje. Met een beetje pech verslind je tijdens het studentenleven al snel zes fietsen. Het kopen van een fiets voor een tientje lijkt het aantrekkelijkst, maar brengt de nodige risico’s met zich mee. Er zit dus niks anders op dan het volle pond te betalen of toch te kiezen voor een leasefiets. Met als groot voordeel, dat er altijd licht op zit! En werkende remmen!

Eveline Leijen

1. Dagblad van het Noorden, ‘Meeste aangiften gestolen fietsen in Groningen’, 17 maart 2017 geraadpleegd via: http://www.dvhn.nl/groningen/Meeste-aangiften-gestolen-fietsen-in-Groningen-22075153.html.
2. Radar Avrotros, 17 maart 2017: geraadpleegd via: https://radar.avrotros.nl/nieuws/detail/minder-aangiftes-van-fietsendiefstal/.
3. Art. 417 Strafrecht.

4. Art. 416 Strafrecht.
5. Art. 417bis Strafrecht.
6. https://gemeente.groningen.nl/fiets-kwijt.

7. Theo Zeegers en Jaap Kamminga, ‘Hoe maak ik bezwaar?’ geraadpleegd via: https://www.fietsersbond.nl/ons-werk/wetten-en-regels/advocaat-weet-raad/hoe-maak-ik-bezwaar/.
8. https://swapfiets.nl.