Back

Stanford Prison experiment

Komt de wreedheid van bewakers door hun persoonlijkheid of de omgeving?

“Hoe kwetsbaar zijn wij, net als Gods favoriete engel Lucifer, voor de verleiding om anderen het ondenkbare aan te doen?”.1 Dit vroeg de Amerikaanse sociaal psycholoog Philip Zimbardo zich af door middel van het zogenoemde Stanford Prison experiment. Hij meende dat goede mensen in moordenaars kunnen veranderen zonder dat er boos opzet is ingeval zij door bepaalde omstandigheden onder druk gezet worden; hij vergelijkt dit met Gods lievelingsengel die veranderde in de aartsslechterik Lucifer. 2

Doel van het Stanford Prison experiment

Het Stanford Prison experiment werd door Zimbardo opgezet om erachter te komen of de wreedheid van de bewakers in de Amerikaanse gevangenissen kwam vanwege hun sadistische persoonlijkheden of dat het meer te maken had met de gevangenis omgeving waarin ze zich bevonden.3

Procedure

Voor dit experiment heeft Zimbardo de kelder van het psychologie gebouw van Stanford University omgebouwd tot een nep gevangenis. Hij ging vrijwilligers vragen om mee te doen aan een onderzoek gericht op de psychologische effecten van de gevangenis. Uiteindelijk hadden 75 mensen interesse in het onderzoek, waarna zij interviews en persoonlijkheidstesten moesten afleggen om zo degenen met psychologische problemen, handicaps of een criminele achtergrond te elimineren.4 De deelnemers kregen op willekeurige wijze de rol van gevangene of bewaker toegewezen in de gesimuleerde gevangenisomgeving. De kelder was immers omgebouwd tot een gevangenis, met getraliede deuren en ramen, kale muren en kale cellen.

Toen de gevangenen aankwamen in de gevangenis, werden ze direct behandeld als crimineel: ze werden naakt uitgekleed, al hun persoonlijke bezittingen werden afgepakt en ze kregen gevangeniskleding en beddengoed. Ook kregen ze een uniform en een ID-nummer, waardoor ze anoniem waren. Daarnaast droegen de gevangenen een strakke nylon muts om hun haar te bedekken en hadden ze een ketting om hun enkel.5

De bewakers hadden allemaal hetzelfde uniform aan, droegen een fluitje om hun nek, hadden een knuppel vast en droegen speciale zonnebrillen om zo oogcontact met de gevangenen onmogelijk te maken. De bewakers kregen de opdracht om te doen wat ze nodig achtten om de regels en orde te handhaven in de gevangenis; fysiek geweld was echter verboden.6 Ze stelden hun eigen regels op, maar werden wel gewaarschuwd voor de mogelijke ernst van hun rol en de mogelijke gevaren van de simulatie.7

Verloop

Binnen een zeer korte tijd begonnen zowel de gevangenen als de bewakers zich te gedragen naar hun rol. De gevangenen werden beledigd, kregen bevelen, moesten zinloze taken uitvoeren en moesten als straf onder andere push-ups doen.8 In de loop van de dagen veranderden de relaties tussen de gevangenen en de bewakers: naarmate de gevangenen afhankelijker werden, begonnen de bewakers meer spottend tegen ze te doen. Deze minachting van de bewakers nam steeds meer toe en zo werden de gevangenen onderdaniger. De bewakers werden hierdoor juist agressiever en eisten steeds meer gehoorzaamheid van de gevangenen.9

Uitkomst

Het plan was om het gevangenisexperiment voor twee weken uit te voeren, maar na zes dagen liet Zimbardo de simulatie al eindigen. Hij stelde namelijk dat hij op videobeelden vernam dat de bewakers midden in de nacht steeds meer op pornografische en vernederende wijze misbruik gingen maken van de gevangenen, omdat ze toen dachten dat er geen onderzoekers meekeken en het experiment ‘uit’ was.10 Daarnaast werd het moraal van het experiment in twijfel getrokken toen Christina Maslach (een recente Stanford Ph.D.) binnengebracht werd om de bewakers en gevangenen te interviewen. Zij protesteerde immers sterk toen ze zag dat de gevangenen tassen over hun hoofden kregen, hun benen aan elkaar geketend werden en hun handen op elkaars schouders moesten.11

Zimbardo en zijn collega’s concluderen dat het Stanford Prison Experiment heeft laten zien hoe mensen zich makkelijk op hun gemak voelen bij de sociale rol die ze geacht worden te spelen, met name als die rollen sterk stereotyperend zijn, zoals die van een gevangenisbewaker.[1] Omdat de bewakers in een gezagspositie werden geplaatst, begonnen ze zich immers te gedragen op een wijze die ze normaal niet in hun normale leven zouden toepassen. Zimbardo stelt daaropvolgend dat onder bepaalde omstandigheden de macht van de situatie sterker is dan iemands individuele macht en dat de kracht van omgevingsinvloeden iemands wil tot weerstand kan breken: dit is de kracht van het systeem.13

Emma Kalender

Voetnoten

1 P.Zimbardo, Het Lucifer Effect. Hoe gewone mensen zich laten verleiden door kwaad, Rotterdam: Lemniscaat 2010, p. 7.

2 P.Zimbardo, Het Lucifer Effect. Hoe gewone mensen zich laten verleiden door kwaad, Rotterdam: Lemniscaat 2010, p. 8.

3 Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

4  Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

5 Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

6  Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

7 Stanford Prison Experiment, ‘The story’, te vinden op https://www.prisonexp.org/guards (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

8 Stanford Prison Experiment, ‘The story’, te vinden op https://www.prisonexp.org/guards (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

9  Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

10 Stanford Prison Experiment, ‘The story’, te vinden op https://www.prisonexp.org/guards (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

11 Stanford Prison Experiment, ‘The story’, te vinden op https://www.prisonexp.org/guards (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

12 Simply Psychology, ‘The Stanford Prison Experiment’, te vinden op https://www.simplypsychology.org/zimbardo.html (laatst geraadpleegd op 3 februari 2023).

13 P.Zimbardo, Het Lucifer Effect. Hoe gewone mensen zich laten verleiden door kwaad, Rotterdam: Lemniscaat 2010, p. 34-35.

JFV Groningen

About

Categories

Comments

Thank you for your comment. It will be shown after approval.

    There are no comments yet