Adequate rechtsbescherming. Een van de principes die onze democratie sterk maakt. De meeste studenten hebben voor deze studie gekozen om hier een steentje bij te dragen. Door beginnende studenten wordt rechtsbescherming gezien als iets wat beoefend wordt door advocaten op de Zuidas. Iets wat in de collegebanken en onder de rechtenstudenten veel minder aangehaald wordt, is de sociale advocatuur. De sociale advocatuur zorgt ervoor dat mensen die rechtsbijstand nodig hebben maar hier zelf niet de financiële middelen voor hebben, toch bijgestaan kunnen worden in een geschil. (1) Om de weegschaal van de samenleving in balans te houden en iedereen gelijke kansen te bieden is de sociale advocatuur van essentieel belang. Zeker tijdens de toeslagenaffaire is naar voren gekomen hoe ontzettend belangrijk het is dat de sociale advocatuur bestaat. (2)
Back
Sociale advocatuur; de kaars die brandt aan twee kanten
- 31 Jan 2024
- No comments
Zaken binnen de sociale advocatuur gaan onder andere over het sociale zekerheidsrecht, huurrecht, arbeidsrecht en vreemdelingenrecht. De problemen lopen op van heftige echtscheidingen en arbeidsongeschiktheid tot schulden. Een deel van de mensen die gebruik maakt van de sociale advocatuur is laaggeletterd en kampt met psychische problemen, waardoor het des te belangrijker is dat er iemand is die hun stem kan laten horen in een geschil. (3)
In totaal waren er in 2021 ongeveer 6000 sociaal advocaten. (4) Om sociaal advocaat te worden moet je net zoals alle advocaten beginnen met een rechtenstudie aan de universiteit. Daarna volg je gewoon de advocatenopleiding onder begeleiding van een advocatenkantoor. De Nederlandse orde van advocaten moet vervolgens de stage goedkeuren zodat de advocaat in spe ingeschreven kan worden op het tableau. Hierna kun je als advocaat doorgaan in een specialisatietraject. Advocatenkantoren laten hun advocaten vaak eerst even een tijdje ervaring opdoen in het vak om ze pas iets later toe te laten treden tot de beroepsopleiding en het specialisatietraject. De gemiddelde leeftijd van een sociaal-advocaat stagiair is tussen de 30 en 32, waar die van een commerciële advocaat tussen 27 en 28 ligt. Het is dus ook vaak zo dat de sociale advocaten al wat ouder zijn, aangezien enige ervaring (ook in het commerciële vak) als een voordeel wordt gezien.
Wat is er aan de hand?
Maar eigenlijk is het probleem hoofdzakelijk van financiële aard. De huidige sociale advocaten zijn tegenwoordig niet meer verzekerd van een modaal inkomen. Een tegenhanger van de sociale advocatuur is de commerciële advocatuur. Er is niet dezelfde financiële zekerheid voor sociaal advocaten, die vakgenoten in de commerciële sector wel genieten. Het probleem ligt niet alleen in het uiteindelijke salaris, maar ook in de financiering van de opleiding en de stages. Er is niet voldoende geld om de advocaten de juiste opleiding vanuit een kantoor te geven. Ook is er voor de werkende sociale advocaten geen zekerheid voor voldoende pensioen.
In de voorgaande kabinetten van Rutte zijn er aanstalten gemaakt om de situatie van de sociale advocatuur te verbeteren door hier extra geld voor vrij te maken. Afgelopen jaar heeft demissionair minister van rechtszekerheid Franc Weerwind, in lijn met de motie van een aantal politieke partijen, ervoor gezorgd dat er 26 miljoen vrijkomt om de sociale advocatuur een boost te geven. Dit is dan wel gelimiteerd tot een jaar, omdat het wegens budgettaire redenen niet structureel kan worden. (5)
Studenten die net beginnen met werken kiezen vaak voor een commercieel kantoor, omdat deze in financieel opzicht aantrekkelijker zijn. (6) Daarnaast is er binnen de studie weinig aandacht voor het vak. Door dit tekort aan studenten dreigt het vak ernstig te vergrijzen en op den duur leeg te lopen.
Ook is de sociale advocaat ernstig versnipperd geraakt. De kantoren zitten door het hele land en werken niet of nauwelijks samen. De sociale advocatuur speelt zich met name af op kleine kantoren.
Hoe kunnen we er voor zorgen dat de sociale advocatuur niet opbrandt?
In een rapport van de overheid zijn er verschillende initiatieven bedacht om de sociale advocatuur weer aantrekkelijker te maken voor de advocaten en studenten die overwegen deze kant op te gaan. (7) Zo zouden er gezamenlijke acties vanuit universiteiten kunnen komen om de aandacht voor de sociale advocatuur te vergroten. Studenten zijn onvoldoende op de hoogte van de mogelijkheden binnen de sociale advocatuur. Ook zou het een idee kunnen zijn om structurele contracten tussen advocatenkantoren en faculteiten te maken om zo de doorstromen/stagemogelijkheden te vergroten. Het enthousiasmeren van een nieuwe generatie is van cruciaal belang. Advocaten die al op een commercieel kantoor werken, zouden wellicht overstappen als het werk in de sociale advocatuur meer loont. Er moet meer geld vrijkomen en zekerheid bestaan voor een goed pensioen. Ook is een betere samenwerking tussen de kantoren en het rechtsgebied in zijn geheel een mogelijkheid om meer samenhorigheid te creëren. Het doel is om de sector te versterken en de toekomst van de sociale advocatuur veilig te stellen, want het mag niet zo zijn dat je je alleen kunt verdedigen als je daarvoor kan betalen. Het mag niet zo zijn dat de kaars dooft, de sociale advocatuur heeft hulp nodig. (8)
redacteur
Lilith van der Stelt
There are no comments yet