Non-Fungible tokens zijn (hierna: NFT’s) dé trend van onze tijd en niet meer weg te denken bij grote en kleine investeerders. De toch wat mysterieuze ‘plaatjes’ waaruit prachtige of zeldzame afbeeldingen voortkomen kunnen van enorme waarde zijn. Bijvoorbeeld door gecreëerde schaarste vanwege het vaak limitatief uitbrengen van bepaalde series plaatjes. Een bekend voorbeeld is een NFT van de allereerste tweet van de oprichter van Twitter die voor 2,9 miljoen dollar werd verkocht. (1) Steeds meer mensen zien hier handel in. Zo heeft de wereldberoemde zanger Ozzy Osbourne de serie ‘Crypto Batz’ bedacht en worden deze op grote schaal wereldwijd verhandeld. (2) Onlangs heeft de rechtbank Noord-Nederland in een zaak over een zeldzame NFT van Osbourne een tussenvonnis gewezen waarin beslag op de NFT werd gelegd. (3) Uit het eerste voorbeeld blijkt dat een NFT een enorme waarde kan hebben en in die zin een groot deel kan uitmaken van het vermogen van een (rechts)persoon. Om die reden is het belangrijk om te bepalen hoe een NFT zich verhoudt binnen het goederenrecht. Uit het tweede voorbeeld volgt dat een NFT vatbaar is voor beslag. Hoe kwalificeert een NFT zich binnen het goederenrecht en hoe kan hierop beslag worden gelegd?
Back
NFT’s: Vermogensrechtelijke kwalificatie en beslaglegging
- 25 Oct 2023
- No comments
NFT een vermogensrecht?
Voor een antwoord op de vraag of een NFT een vermogensrecht is dient gekeken te worden naar wat onder een vermogensrecht valt en wat de vereisten zijn. Een vermogensrecht ex art. 3:6 BW is een recht dat betrekking heeft op het vermogen, zoals bezittingen en schulden. Het gaat hierbij om rechten die een economische waarde vertegenwoordigen, zoals eigendom, aandelen of een intellectueel eigendomsrecht. De belangrijkste aspecten van een vermogensrecht zijn dat het object een waarde vertegenwoordigt en dat het overdraagbaar is. In het geval van een NFT is dit zo. De waarde wordt bepaald door vraag en aanbod en de schaarste die door makers zelf wordt gecreëerd. De overdracht van NFT’s gebeurt door smart contracts en blockchain-technologie waar deze gekocht en verkocht kunnen worden. (4)
Absoluut of relatief vermogensrecht?
Een lastig punt is de vermogensrechtelijke kwalificatie van een NFT. Er zijn twee soorten vermogensrechten: absolute en relatieve vermogensrechten. Absolute vermogensrechten zijn goederenrechtelijk van aard en kunnen tegen een ieder worden ingeroepen. Relatieve vermogensrechten kunnen tegen één persoon worden ingeroepen en zijn verbintenisrechtelijk van aard. Volgens Professor Doerga is – in intellectueel eigendomsrecht – een NFT een absoluut vermogensrecht. (5) Doerga licht toe dat hij NFT’s – meer dan bitcoins – een absoluut vermogensrecht vindt, omdat deze hoofdzakelijk als vermogensrechtelijke bestanddelen worden gebruikt. NFT’s worden verpand, verhandeld en kunnen door hun niet inwisselbare karakter worden beschouwd als digitaal eigendom. Vervolgens rijst de vraag op wat voor manier de vermogensrechtelijke kwalificatie doorwerkt in de wet. Is een NFT een zaak en valt dit digitale assets wel onder het bereik van het burgerlijk wetboek? Biedt de wet wel voldoende dekking voor de hedendaagse technologische ontwikkelingen, zoals NFT’s?
NFT als zaak
Zowel in de opvatting van Doerga als die van Tweehuysen komt duidelijk naar voren dat een NFT niet onder de begripsbepaling uit art. 3:2 BW geschaard kan worden omdat deze zich lastig laat vertalen naar het digitale domein. (6) Zo komt Doerga in zijn boek Digitaal Eigendom tot de conclusie dat een NFT niet als zaak kan worden gekwalificeerd. (7) Tweehuysen komt tot dezelfde conclusie. (8) Dit wordt beredeneerd aan de hand van de schakelbepaling in art. 3:2a BW, die duidelijkheid schept over de kwalificatie van dieren. Dit wordt uitgelegd aan de hand van het Runescape-arrest. Hierin staat de vraag centraal of digitale objecten die niet direct voor mensen vatbare, stoffelijke objecten zijn als goed konden worden gekwalificeerd (en of hiervan diefstal kon worden gepleegd). (9) Uit het arrest volgt dat de online gestolen items kunnen worden aangemerkt als voor mensen vatbaar stoffelijke objecten. Zo vindt Tweehuysen dat in het woord “stoffelijk” besloten ligt dat het moet gaan om een tastbaar, fysiek en materieel object, waar bij een NFT geen sprake van is. (10) Uit deze opvatting valt op te maken dat een NFT niet als zaak in de zin van art. 3:2 BW kan worden beschouwd.
Beslaglegging
We hebben inmiddels gezien dat een NFT over het algemeen wordt gezien als een absoluut vermogensrecht. Gezien de hoge waarde die een NFT kan hebben (en het aanzienlijk aandeel wat een NFT daarmee kan hebben in het vermogen van de schuldenaar), is het wenselijk dat hierop beslag kan worden gelegd. Beslaglegging is onder andere van belang bij faillissement en wordt uitgevoerd door een curator. Het zorgt voor meer zekerheid bij de schuldeiser tot het verkrijgen van een goed.
Op wat voor manier een schuldeiser beslag mag leggen op een goed of object hangt af van de vraag wat voor soort beslag er wordt gelegd. Er zijn verschillende manieren van beslag leggen, zoals verhaalsbeslag (executoriaal) of een beslag tot afgifte (conservatoir) of levering (ook wel reëel beslag). Zo is het leggen van beslag tot afgifte of levering toegestaan op goederen die hiervoor vatbaar zijn. De rechter heeft in de eerder besproken Crypto Batz zaak conservatoir beslag gelegd op de NFT om zo verduistering van de NFT te voorkomen, en met succes. (11)
We kunnen concluderen dat een NFT juridisch gezien zich lastig laat inpassen in het huidige recht. Dat er betere oplossingen zouden zijn door aanpassingen in de wet te doen bijvoorbeeld. Echter kunnen we stellen dat NFT’s vermogensrechten zijn en dat deze vatbaar zijn voor beslaglegging juist omdat het vermogensrechten zijn en geen zaken op grond van art. 3:2 BW. Hoewel het vandaag de dag voor juristen en professoren enkel gissen is naar de juridische kwalificatie van een NFT, is het grote wachten op een baanbrekende uitspraak van de rechter voor een duidelijke juridische kwalificatie van de waardevolle plaatjes.
redacteur
There are no comments yet