Wat is waar en wat is nepnieuws? Tegenwoordig is het moeilijk te onderscheiden wat we moeten geloven op het internet. Denk aan de informatie die we eerder ontvingen over de oorlog tussen Oekraïne en Rusland en op dit moment over de berichtgeving rondom de oorlog tussen Israël en Hamas. In de onlinewereld waarin we leven circuleren veel nepbeelden en nepberichten. Tijdens oorlogssituaties is het verspreiden van nepnieuws een veelgebruikte strategie om verdeeldheid te creëren onder je tegenstanders. Eén van de meest gebruikte platforms om deze informatie te delen is X (eerder was dit Twitter). (1) Nu de digitale wereld zich steeds meer ontwikkelt, komt er (gelukkig) ook steeds meer wetgeving om deze ontwikkeling te reguleren. Een voorbeeld hiervan is de Digital Service ACT (DSA). Volgens de overheid is de wet onder andere bedoeld “om burgers beter te beschermen tegen desinformatie en nepnieuws”. (2) Iets wat zeer belangrijk is op dit moment.
Back
Nepnieuws: hoe wordt het aangepakt?
- 8 Jan 2024
- No comments
Wetgeving tegen desinformatie
Vanaf vrijdag 25 augustus 2023 zijn negentien grote platforms waaronder Facebook, X en Google verplicht om ‘desinformatie’ en nepnieuws te bestrijden. Dit is een Europese verplichting die voortkomt uit de DSA. De DSA heeft als doel om de verantwoordelijkheden van online platforms te verduidelijken en een betere bescherming aan de gebruikers van online platforms te bieden. Eerder moesten platforms zich houden aan de verouderde e-Commerce richtlijn uit 2000, die niet meer past bij de huidige digitale samenleving. (3) Vanaf februari 2024 gaat de DSA ook gelden voor ‘zogenaamde tussenhandelaren’. (4) Onder tussenhandelaren vallen bijvoorbeeld internetproviders en hostingplatforms.
Afhankelijk van de grootte van een platform, hanteert de DSA verschillende verplichtingen. Grote platforms met meer dan 45 miljoen gebruikers in de Europese Unie, hebben extra verplichtingen met betrekking tot het controleren van de content. Volgens de Europese Commissie is deze extra verantwoordelijkheid passend bij de rol die deze platforms hebben in onze digitale wereld. Tegenwoordig hoort men het nieuws via het internet in plaats van dat we het lezen in de krant of zien op het journaal. Verder moet de DSA natuurlijk ook worden nageleefd en Digital Service Coordinators (DSC) zullen daarom nationaal toezicht uitoefenen. (5)
Maar, gaat dit goed?
In oktober 2022 is X overgenomen door Elon Musk, waarna een groot deel van de eerdere medewerkers van Twitter is ontslagen. Hieronder valt ook het team dat verantwoordelijk is voor het controleren van de content die wordt geplaatst, ook wel de moderators genoemd. (6) Zij zorgen ervoor dat desinformatie snel wordt verwijderd. Momenteel is de Europese Commissie bang dat X niet meer in staat is om desinformatie effectief aan te pakken, vanwege het personeelstekort.
Hoewel accounts met blauwe vinkjes op X eerst gezien werden als betrouwbaar, kan iedereen nu zo’n vinkje kopen voor 12 dollar per maand. Op die manier kan iedereen betrouwbaar overkomen. Zo neemt het verspreiden van desinformatie alleen maar meer toe en nemen de betrouwbare bronnen af. Iets waar niet iedereen van op de hoogte is. (7) Men neemt nieuws toch sneller serieus op het moment dat het geplaatst wordt door een account met een blauw vinkje.
Verspreiding en de aanpak hiervan
Wat we momenteel zien met de oorlog tussen Israel en Hamas is dat X veelvuldig wordt gebruikt om desinformatie over de oorlog de verspreiden. Commissaris van de Europese Commissie, Brenton, heeft Musk opgeroepen om actie te ondernemen tegen het nepnieuws rondom de oorlog in Israël, omdat anders de DSA wordt overtreden. (8) Na een waarschuwing, omdat het platform te weinig zou doen tegen de desinformatie over de oorlog, start de commissie nu een onderzoek naar X en of ze wel genoeg doet tegen de verspreiding van haatberichten, desinformatie en terroristische content. (9)
Zo heeft de NOS bekend gemaakt dat er deze week een video rondging op sociale media waarop te zien was dat kinderen vastzitten in kooien. Dit zou volgens de mensen die de video hebben geplaatst, zijn gedaan door Hamas, maar na onderzoek bleek de video 7 oktober al geplaatst te zijn. Dit was voor de aanval van Hamas. Ook (her)plaatsen mensen beelden waarvan wordt beweerd dat deze zijn gefilmd in Israël, terwijl dit achteraf beelden uit Oekraïne blijken te zijn. Sinds het uitbreken van de oorlog is er nog veel meer nepnieuws verschenen en dat met name op X. Uiteindelijk heeft X ook maatregelen genomen en zijn er heel veel accounts en berichten verwijderd. (10)
Voor het eerst sinds de invoering van de wet wordt er een onderzoek ingesteld naar een platform. Volgens Brenton gebruikt X onduidelijke regels en onderneemt het platform geen stappen tegen de verspreiding van desinformatie. (11) Daarom wil de commissie weten hoe X de regels hanteert. Het hangt af van de antwoorden van het platform wat de commissie verder gaat ondernemen. Als het platform niet reageert op de vragen, dan dreigen er boetes. (12)
Toch blijft het delen van beelden of berichten op sociale media ook een eigen verantwoordelijkheid. Nepnieuws gaat niet alleen viral door de mensen die het in eerste instantie plaatsen, maar ook door de mensen die dit delen zonder zelf verder onderzoek te doen. Het is altijd goed om een stap terug te doen en bij jezelf na te gaan of iets is geverifieerd. De DSA is bedoeld om burgers te beschermen tegen desinformatie, maar dit begint ook deels bij jezelf.
There are no comments yet