Ongeveer een half jaar geleden plaatste de ‘juicekoningin’ van Nederland een video op haar kanaal Life of Yvonne over Samantha Steenwijk, die volgens haar ‘spionnen’ gebruik maakte van illegale afslankpillen. Hierna vorderde Samantha een rectificatie van de video, bekendmaking van haar anonieme bronnen en een schadevergoeding van maar liefst 5000 euro, omdat haar reputatie zou zijn aangetast. De rechtbank Amsterdam gaf op 29 april 2022 een beslissing op deze vordering.1
Back
Juicekanalen: slecht(s) geroddel of daadwerkelijk journalistiek?
- In Casu Blog
- 28 Nov 2022
- No comments
De rechtbank moest een oordeel geven over een drietal vorderingen. De vordering tot de rectificatie van de video werd toegewezen. Hiervoor moest de rechtbank een afweging maken tussen de vrijheid van meningsuiting die omschreven staat in artikel 10 lid 1 EVRM en het belang van bescherming van de privacy neergelegd in artikel 8 EVRM. Een beperking van onze vrijheid van meningsuiting is alleen gerechtvaardigd wanneer dit bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving, bijvoorbeeld wanneer de publicatie een onrechtmatige daad oplevert in de zin van artikel 6:162 BW. De rechtbank oordeelde dat Yvonne haar beschuldigingen niet waar kan maken en dat deze juice daarom onrechtmatig is. Daarom werd zij veroordeeld tot het plaatsen van een rectificatie op straffe van een dwangsom. Omdat de eer en goede naam van Samantha hierdoor voldoende werd hersteld, werd de vordering van de schadevergoeding afgewezen.
De vordering om Yvonne haar anonieme bronnen, oftewel ‘spionnen’, bekend te maken, gaat volgens de rechtbank het verst. Hiervoor moest de vraag beantwoord worden of juicekanalen zoals Life of Yvonne werkelijk vallen onder journalistiek. Volgens een uitspraak van het Europese Hof van Justitie is er sprake van journalistieke activiteiten, wanneer die bekendmaking van informatie, meningen of ideeën aan het publiek tot doel hebben.2 En dit is volgens het Hof niet beperkt tot enkel grote mediaondernemingen. Daarom vallen juicekanalen ook onder journalistiek volgens de rechtbank. Journalistieke bronnen zijn voor de persvrijheid van essentieel belang en bekendmaking van deze bronnen zou een beperking van de vrijheid van nieuwsgaring opleveren volgens de rechtbank. Het is in strijd met de informatievrijheid om een journalist te dwingen zijn bronnen te onthullen, tenzij er sprake is van ‘een dwingende eis van algemeen belang’.3 Hiervan was geen sprake en daarom werd de vordering tot het openbaar maken van haar spionnen afgewezen.
De essentie van deze uitspraak is dat juicekanalen, zoals Life of Yvonne en Roddelpraat, vallen onder het begrip journalistiek. Dat brengt met zich mee dat zij een beroep kunnen doen op het recht op bronbescherming van journalisten en persorganen. Dit betekent dat het in beginsel niet geoorloofd is om tegen een journalist dwangmiddelen in te zetten om de identiteit van hun bronnen te achterhalen. Zonder deze bescherming zouden bronnen terugschrikken om de pers te helpen het publiek te informeren over zaken van openbaar belang en zou de pers zijn rol als ‘public watchdog’ niet meer goed kunnen vervullen. Dit onderkent Yvonne zelf ook in een interview met RTL Boulevard: ‘Dat mijn bronnen zijn beschermd, omdat ik wel degelijk onderdeel ben van de pers, is heel erg belangrijk voor mij en een overwinning voor alle juicekanalen.’ 4
Yvonne is blij met de uitspraak en zij geeft aan in het interview: ‘Ik ben trots op ons, Juicechannel en Roddelpraat. Ze kunnen niet meer om ons heen. We are here to stay.’ Je mag van alles van juicekanalen vinden, onze vrijheid van meningsuiting en dus de vrijheid om een mening te koesteren, wat is neergelegd in artikel 10 EVRM, is immers een groot goed. Of je het nou journalistiekwaardig vindt of niet, het recht heeft gesproken en juicekanalen zijn toch echt officieel bestempeld als journalistiek.
Sanne Breimer