Om de sportwereld zo gelijk en eerlijk mogelijk te laten zijn, staat deze bol van strikte en uitgebreide anti-doping maatregelen. Centraal binnen deze maatregelen staat de World Anti-Doping Code die in 2004 in werking trad. Deze code is opgesteld door het Wereld Anti-Doping Agentschap (World Anti-Doping Agency) en legt de basis voor anti-doping maatregelen over de hele wereld vast. (1) Nederland heeft, zoals vele andere landen, deze regels geïntegreerd in het Nationaal Dopingreglement (NDR). (2) Hoe deze reglementen worden toegepast in de praktijk en welke uitdagingen ze met zich meebrengen, wordt duidelijk wanneer we kijken naar specifieke gevallen zoals dat van de Duitse schaatsster Claudia Pechstein.
Back
Dopingdilemma: strijd om eerlijkheid en atletenrechten in de sport
- 7 Feb 2024
- No comments
World Anti-Doping Code
De World Anti-Doping Code stelt de basisnormen voor dopingcontrole in de sport vast. Het verbod op het gebruik van verboden middelen en stoffen wordt hierin bijvoorbeeld genoemd, maar ook de procedures voor de dopingcontroles. Nationale sportorganisaties moeten hun anti-dopingreglementen in overeenstemming brengen met de World Anti-Dopingcode. Dit zorgt voor een gestandaardiseerde aanpak van doping op wereldwijd niveau. Op deze manier wordt de consistentie en eerlijkheid van het testproces gewaarborgd. Maar is deze regelgeving wel in overeenstemming met de rechten van de sporters? In artikel 5.2 van de World Anti-Doping Code wordt bijvoorbeeld gezegd dat elke atleet op elk tijdstip en elke plaats gecontroleerd mag worden op het gebruik van doping door een anti-dopingorganisatie die bevoegd is om te testen. Hoe zit het in dit soort gevallen met de privacy van de atleten? Een van de centrale juridische overwegingen bij dopingcontroles is de inbreuk op de privacy en mensenrechten van de atleten. Denk bijvoorbeeld aan het hiervoor genoemde artikel dat zegt dat een sporter op elk willekeurig moment getest mag worden, of topatleten die tijdens hun carrière al honderden tests hebben ondergaan. Er bestaat een spanning tussen het recht op de privacy van atleten en de noodzaak om de eerlijkheid van de sport te handhaven. Maar hoe kan dit het best gewaarborgd worden?
Het geval van Claudia Pechstein
In november 2015 kwamen er verschillende nieuwsberichten over Claudia Pechstein, een Duitse schaatsster, die zou dreigen met een rechtszaak na een dubbele dopingcontrole. (3) Zij werd geconfronteerd met niet één, maar twee dopingcontroles binnen vijftien uur. Pechstein beschreef dit als “verachtelijke, mensonwaardige behandeling”. Zij liet hiermee zien hoe lastig het is om een balans te vinden tussen het bestrijden van doping en het beschermen van de rechten van atleten. Aan de ene kant moeten, in het geval van Pechstein, de schaatswedstrijden zo eerlijk mogelijk gespeeld worden. Daarvoor zou je denken dat het niet gek is dat er zo’n dopingcontrole gedaan wordt. Aan de andere kant zullen de meeste mensen denken dat het misschien te veel van het goede is om twee testen zo dicht op elkaar af te nemen. Er zal ook rekening gehouden moeten worden met bijvoorbeeld de tijdstippen van de wedstrijden of de aantallen. In het ene geval zouden meerdere dopingtests als normaler gezien worden dan in het andere geval.
Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van testmethoden
Een ander kritisch aspect is de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van testmethoden. In de World Anti-Doping Code zijn strenge regels opgenomen over de manier waarop de tests uitgevoerd moeten worden en hoe de hierdoor verkregen monsters geanalyseerd moeten worden. Het is voor atleten en sportorganisaties noodzakelijk om te weten dat de dopingtests zo nauwkeurig mogelijk worden uitgevoerd en dat er geen fouten worden gemaakt.
Het recht op een eerlijk proces
Fundamenteel in het rechtssysteem is het recht op een eerlijk proces zoals deze is opgenomen in artikel 6 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Dit recht op een eerlijk proces is ook voor een deel opgenomen in de World Anti-Doping Code. Zo is in artikel 8.1 van de Code opgenomen dat eenieder die de dopingregels zou hebben overtreden, recht heeft om gehoord te worden binnen een redelijke termijn en is in artikel 8.4 van de Code opgenomen dat de straf die als gevolg van dopinggebruik met redenen omkleed moet zijn. Door deze regels kan het voor atleten makkelijker zijn om uiteindelijk vrede te hebben met uitslagen van de tests.
De World Anti-Doping Code speelt een cruciale rol bij het vaststellen van de regels en procedures van dopingcontroles in de sport. Tegelijkertijd blijft er de noodzaak, zoals we bij Pechstein konden zien, dat de anti-dopingmaatregelen voortdurend geëvalueerd worden om ervoor te zorgen dat deze effectief zijn zonder de rechten van atleten te schenden. De uiteindelijke uitdaging is het evenwicht hiervan. Aan de ene kant moeten we zorgen voor een eerlijk speelveld tussen de atleten, terwijl we aan de andere kant de rechten van deze atleten moeten respecteren en beschermen. Het zorgvuldig afwegen van de regels blijft onverminderd belangrijk, rekening houdend met de snel veranderende sportwereld en de verplichtingen die voortvloeien uit internationale overeenkomsten en nationale regels.
redacteur
Juliëtte Janssens
There are no comments yet