Dit jaar lijkt de dodenherdenking op de Dam in Amsterdam eerder een lastig in elkaar te leggen puzzel dan een vrijblijvende, voor iedereen toegankelijke herdenking. Dit komt doordat de kans op incidenten tijdens de herdenking steeds reëler wordt. Gemeenten en instanties zijn genoodzaakt om steeds verdergaande maatregelen te nemen om de veiligheid tijdens de herdenking te kunnen waarborgen. Hoe verhoudt dit zich met het grondrecht om te mogen demonstreren? Mag dit recht worden ingeperkt voor de nationale dodenherdenking op 4 mei?
Back
Demonstratierecht of dodenherdenking: Wat weegt zwaarder?
- 22 May 2024
- No comments
Dit jaar worden veel extra maatregelen genomen om te zorgen dat de veiligheid van iedereen bij de dodenherdenking op 4 mei wordt gewaarborgd. Sinds dit jaar is het enkel mogelijk om de dodenherdenking bij te wonen door vooraf een plekje te reserveren via de website van het Nationaal Comité 4 en 5 mei (hierna Het Comité). (1) Dit was voorgaande jaren nog niet het geval. Ook zal extra worden gecontroleerd op vlaggen, spandoeken en borden. Het is nog niet bekend wat er met kleding en teksten op T-shirts, die eventueel als aanstootgevend kunnen worden gezien of tot onrust kunnen leiden, wordt gedaan. Daarnaast worden bezoekers voor het eerst dit jaar gefouilleerd voordat zij de Dam mogen betreden en zullen er ruim tweehonderd extra agenten worden ingezet. (2) Verder is de Dam slechts via drie ingangen toegankelijk om zo de veiligheid te kunnen waarborgen en kunnen maar tienduizend mensen aanwezig zijn op de Dam tijdens de dodenherdenking. Vorig jaar waren dit nog twintigduizend mensen. (3) Tijdens de dodenherdenking zal ook het dragen van shirts met teksten als ‘Free Palestina’ verboden zijn, omdat dit kan zorgen voor wanordelijkheden.
Deze maatregelen zijn genomen door Het Comité in samenwerking met de Amsterdamse driehoek en dienen als voorzorgsmaatregelen. (4) Volgens de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (hierna: NCTV) zijn die nodig door de toegenomen maatschappelijke spanning en grote actiebereidheid onder de bevolking tot protest. Dit heeft met name te maken met het oorlogsgeweld tussen Israël en Hamas in het Midden-Oosten. Het Comité en de NCTV zijn bang voor verstoringen van de herdenking of de twee minuten stilte tijdens de dodenherdenking van 4 mei op de Dam. Ook op verschillende andere plaatsen in het land worden op 4 mei maatregelen genomen om eventuele wanordelijkheden te voorkomen. Zo worden er bij de dodenherdenking in Loenen op het Ereveld maatregelen genomen en ook op de Waalsdorpervlakte in Wassenaar wordt rekening gehouden met een eventuele verstoring.
Tot op heden zijn nog geen grote acties aangekondigd. In de Gemeente Amsterdam is een demonstratie aangemeld door Frank van der Linde. Het gaat hier om een kleinschalige protestactie die geen raakvlakken heeft met de oorlogen in het Midden-Oosten, maar met de nieuwe Kamervoorzitter Martin Bosma van de PVV. (5) Toch blijft het voor gemeenten gissen of er demonstraties of wanordelijkheden zullen plaatsvinden tijdens de dodenherdenking. Dit omdat eventuele acties die zijn gepland, niet worden aangemeld, omdat deze dan worden afgewezen of verplaatst naar een andere locatie uit de buurt van de Dam.
Zoals iedereen weet is artikel 9 van de Grondwet, het demonstratierecht, een ongelooflijk zwaarwegend goed in deze tijd. Iedereen wil zijn of haar mening laten horen door middel van talloze demonstraties op talloze verschillende plekken. Een beperking van het demonstratierecht tijdens de nationale dodenherdenking op 4 mei op de Dam lijkt een logische en rationele keuze. 4 mei staat in het teken van het herdenken van de gevallen soldaten en slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zijn veel mogelijkheden wanneer er ruimte is voor demonstratie of dialoog. Het is in het maatschappelijke belang dat er voldoende extra maatregelen genomen worden om wanordelijkheden voor te kunnen zijn of te voorkomen. Het laatste wat we willen is immers zo’n schrik als bij de damschreeuwer van 2010 die tijdens de twee minuten stilte over de Dam schreeuwde en daarmee enorm veel onrust en paniek veroorzaakte. (6)
redacteur
There are no comments yet