Back

Wie mag in Nederland coronomaatregelen nemen?

Aanvankelijk werd enigszins laconiek gereageerd op het nieuwe griepvirus dat in de Chinese stad Wuhan is ontstaan. De kans is aannemelijk dat we allemaal dit soort ontkenningsverschijnselen in meer of mindere mate hebben gehad. We zijn het in deze moderne tijd niet meer gewend dat ons iets overkomt dat we écht niet meer in de hand hebben.[1] Toch werd op 27 februari 2020 ook in Nederland de eerste corona-patiënt gemeld.[2] Een maand verder is het aantal positief geteste mensen in Nederland opgelopen tot bijna twaalf duizend.
Het inmiddels wereldwijd beruchte Corona-virus (officieel: COVID-19) wordt door landen op verschillende manieren bestreden. Landen nemen quarantainemaatregelen en evenementen worden afgelast. Italië en Spanje zijn compleet stilgelegd.[3] Onze minister-president Mark Rutte laat tijdens de persconferentie van 16 maart weten dat het kabinet er voor kiest om het virus in Nederland maximaal te controleren. Maximaal controleren houdt in dat maatregelen worden genomen om de piek in het aantal besmettingen af te vlakken en dit aantal te verspreiden over een langere periode.[4] Vooralsnog leek het erop dat het dringende adviezen zijn die de men al dan niet kan opvolgen.[5] In de persconferentie van 23 maart wordt daar echter verandering in gebracht. Rutte meldt dat het kabinet aanvullende en aangescherpte maatregelen heeft getroffen ter bestrijding van het Corona-virus die zijn gericht op evenementen en samenkomsten. Door middel van boetes worden de maatregelen onder andere gehandhaafd. Deze maatregelen roepen wel de vraag op wie bevoegd is om deze ingrijpende maatregelen te nemen en wat daarvoor de grondslag is.
De belangrijkste nationale wettelijke regeling voor dergelijke crises is de Wet publieke gezondheid (hierna: Wpg). De Wpg regelt de organisatie van de openbare gezondheidszorg, de bestrijding van infectieziektecrises en de isolatie van personen dan wel vervoermiddelen die internationaal gezondheidsgevaren kunnen opleveren. Deze wet regelt derhalve de bevoegdheden met betrekking tot de aanpak van een infectieziektecrisis. In de Wpg worden infectieziektes onderverdeelt in vier verschillende categorieën, te weten categorie A, B1, B2 en C.[6] De verdeling is gebaseerd op de mate waarin dwingende maatregelen opgelegd kunnen worden om de samenleving te beschermen.[7]
Op 21 februari 2020 heeft Bruno Bruins – de toenmalige minister voor Medische Zorg en Sport – een wetsvoorstel ingediend aangaande de wijzing van de Wpg tot incorporatie van de regeling 2019-nCoV.[8] De ministeriële regeling van de Wet publieke gezondheid (Wpg) is vervolgens vastgesteld. In deze regeling is bepaald dat het Corona-virus (2019-nCov) behoort tot groep A van de Wpg.[9] Dat het Corona-virus vanaf nu behoort tot categorie A, kan grote gevolgen met zich mee brengen vanwege het feit dat groep A de zwaarste categorie is van de vier categorieën en zodoende zwaardere maatregelen kunnen worden getroffen.[10] De Wpg vermeldt in artikel 7 lid 1 van de wet dat bij een epidemie van een infectieziekte de behoort tot groep A, de minister belast is met de leiding van de bestrijding daarvan. Daarbij is in de wet opgenomen dat het Rijksinstituut voor volksgezondheid en milieu (RIVM) de taak heeft om de minister te adviseren omtrent de te nemen maatregelen.[11]
De minister heeft echter geen regelgevende bevoegdheid op grond van de Wpg. De minister is wel bevoegd om aan de voorzitter van de Veiligheidsregio op te dragen wat het beleid is qua bestrijding, waaronder begrepen het opdragen tot het toepassen van bepaalde maatregelen. De voorzitter van de Veiligheidsregio is in de meeste gevallen de burgemeester in de grootste stad van de regio. Ook uit artikel 6 lid 4 Wpg blijkt dat de voorzitter van de Veiligheidsregio zorgt draagt voor de bestrijding van een epidemie van een infectieziekte behorend tot groep A. De voorzitter is ten behoeve van deze bestrijding bij uitsluiting bevoegd om dergelijke maatregelen te nemen.[12]
Door: Lara van Straten

Voetnoten

[1] T. Spronken, ‘Leven in tijden van corona’, NJB 2020/686.

[2] https://www.rivm.nl/nieuws/patient-met-nieuw-coronavirus-in-nederland

[3] T. Spronken, ‘Leven in tijden van corona’, NJB 2020/686.

[4] T. Barkhuysen en D. De Groot, ‘Nederland ‘op slot gooien’ vanwege corona: wie is daartoe bevoegd?’, 2019.

[5] T. Spronken, ‘Leven in tijden van corona’, NJB 2020/686.

[6] Artikel 1 onder e, f, g en h Wpg.

[7] T. Barkhuysen en D. De Groot, ‘Nederland ‘op slot gooien’ vanwege corona: wie is daartoe bevoegd?’, 2019.

[8] Kamerstukken II 2019/20, 35401, nr. 1, p. 1.

[9] Kamerstukken II 2019/20, 35401.

[10] Artikel 1 onder e Wpg.

[11] Artikel 6c lid 1 Wpg.

[12] T. Barkhuysen en D. De Groot, ‘Nederland ‘op slot gooien’ vanwege corona: wie is daartoe bevoegd?’, 2019.

JFV Groningen

Comments

Thank you for your comment. It will be shown after approval.

    There are no comments yet