Back
Autonome burgers: hoe serieus moeten we ze nemen?
- In Casu Blog
- 6 Sep 2023
- No comments
Zorgwekkende trend
Hoewel dit misschien klinkt als het begin van een dystopische Netflix-serie is dit een nieuwe, zorgwekkende trend in Nederland. Een groep Nederlanders noemt zich autonome burgers en maakt zich actief los van de overheid en de Nederlandse samenleving. (2) Ze zijn ervan overtuigd dat de Nederlandse wet- en regelgeving niet op hen van toepassing is en dat de overheid geen enkele macht mag uitoefenen. Ze beweren dat er geen contract is tussen hen en de overheid, en dat de overheid dus niks te zeggen heeft. Ze streven naar een leven in volledige vrijheid. En willen zich onttrekken aan het systeem waarin zij leven. Op deze manier vermijden zij het betalen van bepaalde belastingen, omdat ze dit zien als een manier om de staatskas te spekken. (3)
Online worden pakketten verkocht waarmee deze mensen zichzelf autonoom kunnen verklaren. (4) Ook YouTubers maken reclame voor dergelijke pakketten. Zij zeggen dat mensen belasting en boetes kunnen ontwijken door wakker te worden uit de poppenkost van de Nederlandse staat. (5)
‘Geboortetrust’
Veel mensen, en vooral wij als rechtenstudenten, zullen hier raar van opkijken. Zelf bepalen of het bestuursrecht op jou van toepassing is? Dat gaat niet. Toch laat deze beweging zien dat de realiteit anders is. En het blijft niet alleen bij uitschrijven. In april 2022 zijn elf autonome Nederlanders naar de rechter gestapt om hun ‘geboortetrust’ op te eisen. (6) Dit is een complottheorie waarbij mensen geloven dat de overheid een bedrijf is dat vanaf iedereens geboorte 1,5 miljoen per persoon beheert. Hiermee betalen ze allerlei voorziening voor Nederlanders. Ze geloven dat alles wat je daarna nog betaalt, een truc is om meer winst te behalen. (7) In deze zaak verzochten de eisers de Trustbelasting om de ‘trust’ uit te keren. De rechtbank merkte op dat de verzoeken gericht waren aan de Trustbelasting, maar dat dit geen bestaand bestuursorgaan is. Ze kregen hun geld dan ook niet terug. (8)
Anti-institutioneel extremisme
Dat er steeds meer autonome mensen zijn, merken vooral deurwaarders die direct contact hebben met deze groep. Deurwaarders noemen dit een zorgelijke ontwikkeling voor de Nederlandse staat, omdat mensen hiermee aangeven dat hun vertrouwen in de overheid volledig weg is. (9) De AIVD heeft inmiddels een onderzoek gepubliceerd over dit anti-institutioneel extremisme. Opvallend hieraan is dat ze niet alleen mensen willen waarschuwen voor de gevaren van deze vorm van extremisme, maar ook voor het feit dat kritiek op de overheid belangrijk is en niet direct weggezet moet worden als anti-institutioneel extremisme. Kritiek kunnen leveren op de rechtsstaat is een belangrijk onderdeel van een werkende democratie. (10)
Waar komt dit anti-institutioneel extremisme vandaan? Een deel komt voort uit de complottheorie van het kwaadaardige-elite narratief. De AIVD heeft geen bewijs gevonden dat er een geheim plan is van een elite binnen de overheid, media en wetenschap om de bevolking te onderdrukken of zelfs te elimineren. Desondanks geloven extremisten hier wel in en kunnen zij het vertrouwen van mensen in dergelijke instituties schaden. Dit kan erin resulteren dat mensen minder politiek betrokken zijn, dat er minder geluisterd wordt naar verschillende meningen en idealen en dat er twijfel bestaat aan de legitimiteit van de rechtspraak. (11)
Groeiende groep
Minstens honderdduizend Nederlanders gelooft enigszins in dit narratief. Deze groep kan nog groeien door de aantrekkingskracht van andere extremistische boodschappen. Bovendien zien anti-institutioneel-extremisten nieuwe gebeurtenissen vaak als aanwijzingen voor het bestaan van een kwaadaardige elite. Het kwaadaardige-elite-narratief is op dit moment waarschijnlijk de populairste onder extremistische groeperingen in Nederland, wat de bezorgdheid over de schadelijke gevolgen ervan alleen maar vergroot. (12)
De overtuiging van autonome burgers om zich los te maken van het wettelijke kader en de financiële verplichtingen creëert een spanning tussen individuele vrijheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Door selectief bepaalde regels te negeren en toch aanspraak te maken op overheidsvoorziening, zoals een uitkering, kunnen zij potentiële consequenties voor het sociale stelsel ende solidariteit in de samenleving met zich meebrengen. (13)
Controversieel
Deze beweging van autonome burgers kan dan ook als controversieel worden beschouwd. Het fenomeen heeft het potentieel om een impact te hebben op het functioneren van het belasting- en sociale zekerheidsstelsel. Bovendien kan het ethische debatten over burgerplichten en het algemeen belang aanwakkeren. (14) Het is van cruciaal belang dat de autoriteiten deze groeiende groep serieus nemen en proactief maatregelen nemen om de integriteit van het rechtssysteem te waarborgen. Want, hoe vervelend zo’n verkeersboete ook kan zijn, deze moeten uiteindelijk gewoon betaald worden als de rechter oordeelt dat je toch onder het Nederlandse bestuursrecht valt.
redacteur
There are no comments yet